Υπό φυσιολογικές συνθήκες το έδαφος είναι συνεχώς καλυμμένο. Η κάλυψη αυτή γίνεται από φυτά ή από οργανική ουσία. Με τον τρόπο αυτό προστατεύεται το έδαφος από την ξηρασία και τη διάβρωση, πνίγοντας παράλληλα και τα ζιζάνια.

Στην βιοκαλλιέργεια γίνεται χρήση άχυρου, φύλλων, κομμένων χόρτων, πριονιδίων, κομπόστ και μαύρων πλαστικών.

Αν λοιπόν η κάλυψη αυτή γίνει με οργανικά υλικά, αυτά αποσυντίθενται, προσθέτοντας έτσι στο έδαφος οργανική ουσία. Βέβαια η επιφανειακή κομποστοποίηση γίνεται πιο αργά από αυτή σε σωρό και χάνονται συγχρόνως θρεπτικά στοιχεία, χωρίς όμως αυτό να μειώνει την αξία της.

Άλλος τρόπος για εδαφοκάλυψη, είναι η χλωρή λίπανση. Σ’ αυτή την περίπτωση η σπορά δεν έχει σκοπό την παραγωγή, αλλά την βελτίωση του εδάφους. Τα φυτά αυτά, όταν φθάσουν στο απαιτούμενο μέγεθος, κόβονται και ενσωματώνονται ελαφρά στο έδαφος.

Η χλωρή λίπανση αποτελεί μέρος της οργανικής λίπανσης και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στους ελαιώνες. Είναι σημαντικό όμως να επιλεχθούν τα σωστά φυτά για χλωρή λίπανση. Κατάλληλα φυτά είναι τα ψυχανθή, τα αγροστώδη, τα σταυρανθή και μίγμα διάφορων αυτοφυών φυτών.

Οι καλλιέργειες με σκοπό την χλωρή λίπανση, είναι μια δημοφιλής πρακτική που ακολουθούν πολλοί καλλιεργητές, αφού είναι πολυάριθμα τα οφέλη.

Πως γίνεται
Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω η χλωρή λίπανση είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον συγκεκριμένο τρόπο λίπανσης με κάποιες ποικιλίες φυτών που καλλιεργούνται για τον σκοπό αυτόν και που αφήνουμε στο χώμα για τη βελτίωση της ποιότητάς του συνολικά. Όταν η καλλιέργεια φτάσει στο σημείο που θέλουμε, την κόβουμε και την βάζουμε κάτω από το χώμα ή την αφήνουμε στο έδαφος για να σαπίσει.

Οφέλη της χλωρής λίπανσης
Η καλλιέργεια και η ενσωμάτωση της καλλιέργειας παρέχει θρεπτικά συστατικά και οργανική ύλη στο χώμα. Όταν ενσωματωθεί με το χώμα, αυτά τα φυτά αποσυντίθενται και απελευθερώνουν σημαντικά θρεπτικά συστατικά, όπως το άζωτο, που είναι απαραίτητο για την καλλιέργεια που θα ακολουθήσει. Επίσης χαλαρώνει το έδαφος με αποτέλεσμα την καλύτερη αποστράγγισή του, την καλύτερη απορρόφηση του βρόχινου νερού και συγκράτηση του εδαφικής υγρασίας, την βελτίωση της εδαφικής δομής και την προσφορά καταφύγιου στα ωφέλιμα έντομα και παράσιτα των εχθρών της ελιάς.

H χλωρή λίπανση μπορεί να λιπάνει, φθηνότερα και ευκολότερα από ότι τόνοι κομπόστ ή κοπριάς. Οι ρίζες των ψυχανθών παρέχουν στο έδαφος τεράστιες ποσότητες αζώτου ανά στρέμμα, αφού τα ωφέλημα βακτήρια ζουν μέσα στις ρίζες των ψυχανθών, μετατρέποντας το ατμοσφαιρικό άζωτο σε οργανικό. Όμως για να το απελευθερώσουν στο έδαφος, πρέπει να σαπίσουν. Η άποψη ότι στις συγκαλλιέργειες τα συντροφικά φυτά των ψυχανθών επωφελούνται από το άζωτο που απελευθερώνουν οι ρίζες των ψυχανθών, δεν είναι ορθή. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι τα ψυχανθή από ένα σημείο της ανάπτυξης τους και μετά, δεν απορροφούν άζωτο από το έδαφος, οπότε είναι στην διάθεση των συντροφικών φυτών.

Εκτός από την προσθήκη θρεπτικών συστατικών και οργανικών υλών στο χώμα, η καλλιέργεια για την χλωρή λίπανση, βοηθάει στην πρόληψη της απόπλυσης του εδάφους απ τα θρεπτικά συστατικά και στην συγκράτηση και μη διάβρωσή τους. Επίσης η γρήγορη ανάπτυξη αυτών των φυτών, εμποδίζει αυτή των ζιζανίων. Ένα άλλο όφελος που μπορούμε να έχουμε, είναι να χρησιμοποιήσουμε μέρος της καλλιέργειας για άλλους σκοπούς, όπως να ταΐσουμε τα ζώα μας ή ακόμη και την οικογένειά μας.

Για να κάνουμε χλωρή λίπανση, πρέπει να δούμε ποιες είναι οι ανάγκες μας και η εποχή, για να επιλέξουμε το κατάλληλο φυτό. Αν το έδαφος μας είναι σκληρό και θέλουμε να το χαλαρώσουμε, καλύτερα θα είναι να φυτέψουμε κουκιά που έχουν πολύ δυνατό ριζικό σύστημα. Αν θέλουμε μάζα, τότε φυτεύουμε βίκο ή τριφύλλι. Όμως σε κάθε περίπτωση, πρέπει να θερίσουμε τα φυτά μόλις αρχίσουν να ανθίζουν. Ο λόγος είναι, ότι τα ψυχανθή συγκεντρώνουν άζωτο στις ρίζες τους για να το καταναλώσουν στην καρποφορία, οπότε πρέπει να την προλάβουμε για να έχουμε μεγαλύτερα οφέλη. Αν δεν το κάνουμε, θα χάσουμε σημαντικό μέρος από το άζωτο που έχουν συλλέξει και αν σποριάσουν, θα γίνουν και αυτά ζιζάνια, αφού θα φυτρώνουν σε χρόνους άσχετους, που δεν το επιθυμούμε.

Ως επί το πλείστον όλες οι καλλιέργειες για χλωρή λίπανση μπορούν να σπαρθούν με ένα απλό, ελαφρύ σκέπασμα των σπόρων. Ρίχνουμε τους σπόρους και με μια τσουγκράνα, ανακινούμε ελαφρά την επιφάνεια για να τους σκεπάσουμε. Ακόμη και αν δεν το κάνουμε, πάλι θα φυτρώσουν. Αυτό που είναι απαραίτητο, είναι το να περάσουμε με έναν κύλινδρο από πάνω για να έρθουν σε καλή επαφή με το χώμα, ούτως ώστε η υγρασία να τους ενεργοποιήσει.

Μερικά από τα φυτά που χρησιμοποιούνται συνήθως είναι:

1. Κόκκινο τριφύλλι - μηδική: Το κόκκινο τριφύλλι αντέχει περισσότερο στο κρύο από ό, τι τα περισσότερα τριφύλλια. Μεγαλώνει σε όλους τους τύπους των εδαφών και σε 1-2 μήνες, βρίσκετε σε πλήρη ανάπτυξη. Παρέχει πλούσιο φύλλωμα και μεγάλο ριζικό σύστημα. Προσελκύει πολλά ευεργετικά έντομα και είναι εύκολο στην καλλιέργεια. Αν δεν μπορούμε να βρούμε κόκκινο τριφύλλι, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μηδική. Η σπορά πρέπει να γίνει 2 μήνες πριν τους παγετούς για να έχει αναπτύξει ικανό ριζικό σύστημα και κορυφές για να αντέξει το κρύο. Αν χρησιμοποιήσουμε σπαρτική μηχανή, χρειαζόμαστε 1.5 με 2 κιλά σπόρου ανά στρέμμα. Αν η σπορά γίνει με το χέρι, χρειαζόμαστε 3 κιλά.

2. Βίκος: Ετήσιο ψυχανθές για την δροσερή εποχή: Είναι το πιο ανθεκτικό στο κρύο από όλα τα ψυχανθή. Μπορεί να συνεχίσει να μεγαλώνει ακόμη και κάτω από τους -10 βαθμούς. Έχει μεγάλη παραγωγή φυλλώματος και είναι πολύ εύκολο στην καλλιέργεια, αρκεί να αναμίξουμε τον σπόρο με 20% κριθάρι ή βρώμη, για να μπορεί να αναρριχάται. Με αυτόν τον τρόπο, πετυχαίνουμε πολλαπλάσια παραγωγή όγκου, από ότι αν έρπει. Είναι το καλύτερο φυτό για να καταπολεμήσουμε τα ζιζάνια, αφού φυτρώνει γρήγορα και δεν τους αφήνει χώρο. Η ποσότητα του σπόρου που χρειαζόμαστε ανά στρέμμα είναι 16-18 κιλά.

3. Κουκιά: Είναι αρκετά ανθεκτικό στο κρύο, δίνει μεγάλες ποσότητες οργανικής ύλης και έχει πολύ δυνατό ριζικό σύστημα και γι αυτό συνιστάται για σκληρά εδάφη που θέλουμε να χαλαρώσουμε. Θα χρειαστούμε 7-10 κιλά σπόρου ανά στρέμμα.

4. Σίκαλη: Δεν είναι ψυχανθές, οπότε τα οφέλη είναι λιγότερα. Όμως είναι η κατάλληλη καλλιέργεια για χλωρή λίπανση, σε τόπους όπου η θερμοκρασία τον χειμώνα είναι πολύ χαμηλή και κανένα από τα προηγούμενα δεν αντέχουν. Αναπτύσσεται πολύ γρήγορα -σε λίγες εβδομάδες- και καταπολεμά τα ζιζάνια. Πρέπει απαραίτητα να την θερίσουμε, 6 εβδομάδες πριν την επόμενη καλλιέργεια, για να εκλείψει η πιθανότητα να την ανταγωνιστεί.

Συμβουλή

Δεν συστίνεται η σπορά για χλωρή λίπανση ψυχανθών, εκεί που είχατε φυτέψει προηγούμενα πάλι ψυχανθή (φασόλια-αρακά). Είναι προτιμότερο να σπείρετε σίκαλη ή βρώμη.