Αρχική » Χρήσιμα και απαραίτητα » Σπόροι - σπορόφυτα

Σπόροι: τι χρειάζονται για να φυτρώσουν

Σπόροι: τι χρειάζονται για να φυτρώσουν

Πολλοί πρωτάρηδες ερασιτέχνες κηπουροί διστάζουν να ασχοληθούν με τη διαδικασία παραγωγής φυτών από σπόρο κυρίως επειδή δεν γνωρίζουν τις απαιτήσεις του κάθε σπόρου και τη διαδικασία σποράς. Το μυστικό είναι να γνωρίσουν τη διαδικασία βλάστησης του σπόρου, αυτό που λέγεται βλαστική ικανότητα και να θυμούνται ότι οι παράγοντες που την επηρεάζουν δρουν κυρίως στους σπόρους που συλλέγονται από τη φύση ενώ στους εμπορικούς σπόρους τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά.

Πώς γνωρίζουν οι σπόροι ότι ήρθε η Άνοιξη; Μήπως από τον ζεστό καιρό; Αν το φύτρωμα των σπόρων επιτυγχάνεται μόνο με τον έλεγχο της θερμοκρασίας τότε γιατί οι σπόροι δεν διασπέρνονται στο τέλος της περιόδου άνθισης για να φυτρώσουν κατά τη διάρκεια των ζεστών φθινοπωρινών ημερών, ή ακόμα κατά τη διάρκεια των αλκυονίδων ημερών του Ιανουαρίου;

Οι σπόροι  και τα έμβρυα που περιέχουν, έχουν αναπτύξει την ικανότητα να παραμένουν σε αδρανή κατάσταση μέχρι οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για την ανάπτυξη τους. Το για πόσο χρονικό διάστημα οι σπόροι μπορούν να παραμείνουν σε αδράνεια ικανοί να ξαναβλαστήσουν διαφέρει από φυτό σε φυτό. Ορισμένα είδη σπόρων είναι σε θέση να βλαστήσουν λίγες μόνον εβδομάδες μετά την διασπορά, ενώ τα άλλα είδη θα γονιμοποιηθούν, μετά από εκατοντάδες χρόνια, εάν οι συνθήκες είναι κατάλληλες.

Βλαστική ικανότητα, είναι η διαδικασία κατά την οποία ένας σπόρος αρχίζει να αναπτύσσεται. Η διαδικασία αυτή ελέγχεται τόσο από εσωτερικούς όσο και εξωτερικούς παράγοντες. Οι εξωτερικοί παράγοντες περιλαμβάνουν το νερό, τη θερμοκρασία, οξυγόνο, και μερικές φορές το φως.

Η παρουσία νερού είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας. Χωρίς νερό, τα κύτταρα δεν μπορούν να πραγματοποιούν τις απαραίτητες δραστηριότητές τους και οι σπόροι δεν θα βλαστήσουν. Όταν ένας σπόρος απορροφά το νερό, αυτό ονομάζεται ρόφηση. Το νερό εισέρχεται στον σπόρο είτε μέσω ενός μικροσκοπικού ανοίγματος που ονομάζεται μικροπύλη ή μέσω του περιβλήματος του σπόρου που λέγεται περισπέρμιο. Η μικροπύλη είναι επίσης η περιοχή στην οποία η γύρη εισέρχεται στο ωάριο κατά τη διάρκεια της γονιμοποίησης.

Καθοριστικό βήμα είναι η διάσπαση της στεγανότητας του περισπερμίου και η ενυδάτωση του σπόρου. Γίνεται επομένως κατανοητό πως το ίδιο το περισπέρμιο, σαν ρυθμιστής της ενυδάτωσης του σπόρου μπορεί να αποτελέσει σοβαρό εμπόδιο στη βλαστικότητα των σπόρων.

Πολλοί σπόροι έχουν παχιά ή κηρώδη περισπέρμια που δεν επιτρέπουν το νερό να περάσει έως ότου οι επιφάνειές τους χαραχτούν ή τριφτούν. Η διαδικασία αυτή λέγεται σκαριφισμός. Αυτό μπορεί να γίνει χημικά ή μηχανικά (χρησιμοποιώντας λίμα, γυαλόχαρτο, ή μαχαίρι). Το χαραγμένο περικάρπιο του σπόρου είναι διαπερατό, επιτρέποντας στο νερό να περάσει μέσα και τη βλαστική δραστηριότητα να αρχίσει.

Άλλοι σπόροι χρειάζονται χαμηλές θερμοκρασίες για να μπορέσουν να βλαστήσουν. Τέτοιες συνθήκες απαιτούν οι σπόροι κυρίως σε εύκρατες περιοχές, όπου μπορούν να τις έχουν στην φύση κατά το χειμώνα. Όταν αυτοί οι σπόροι σπέρνονται μακριά από τους φυσικούς τους βιότοπους, θα πρέπει να υποβάλλονται σε στρωματοποίηση για να βλαστήσουν. Δηλαδή να τοποθετηθούν σε στρώματα. Ιστορικά, οι σπόροι στρωματοποιήθηκαν από άπλωμά τους σε υγρό βερμικουλίτη, τύρφη, πριονίδι ή η άμμο. Οι βοτανολόγοι έχουν πλέον ανακαλύψει ότι επιτυγχάνονται τα ίδια αποτελέσματα, εφόσον οι σπόροι στρωματωθούν σε βρεγμένο χαρτί κουζίνας σε μια πλαστική σακούλα και μετά τοποθετούνται στο ψυγείο για δύο έως τρεις μήνες.

Η θερμοκρασία είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τη διαδικασία της βλάστησης. Για τα περισσότερα φυτά, η ιδανική θερμοκρασία βλάστησης είναι 25 έως 30oC.
Μερικοί σπόροι χρειάζονται φως για να βλαστήσουν. Δεδομένου ότι το φως μπορεί να φτάσει μόνο τους σπόρους που βρίσκονται κοντά στην επιφάνεια του εδάφους, οι σπόροι που ανήκουν στην κατηγορία εκείνων που απαιτούν το φως δεν θα βλαστήσουν αν δεν βρίσκονται σε αυτό το τμήμα του εδάφους. Αυτό συμβαίνει γιατί αυτά τα είδη των σπόρων δεν έχουν ένα αρκετά μεγάλο απόθεμα τροφής που θα τους επιτρέψει να αναπτυχθούν μέσα από μια μεγάλη απόσταση πριν φτάσουν στην επιφάνεια.

Επειδή η έκθεση σε λάθος συνθήκες ανάπτυξης μπορεί να σκοτώσει έναν σπόρο, οι σπόροι έχουν επίσης ειδικούς εσωτερικούς παράγοντες αποκλεισμού (συνήθως αποκαλούνται αναστολείς της βλάστησης) που τους εμποδίζουν να βλαστήσουν μέχρι την επόμενη καλλιεργητική περίοδο. Αυτές οι αναστολείς δεν επιτρέπουν στο νερό να εισέλθει στο σπόρο, εμποδίζοντας έτσι τη βλαστική διαδικασία. Μια περίοδος ξήρανσης καταστρέφει αυτούς τους παράγοντες.

Όμως γιατί είναι ότι οι σπόροι δεν φυτρώνουν στο εσωτερικό του καρπού; Θα μπορούσε να συμβεί.  Δεν συμβαίνει όμως, επειδή ο πολτός των περισσότερων φρούτων περιέχει αναστολείς που εμποδίζουν τη βλαστική ικανότητα. Μόλις ο πολτός αφαιρεθεί και οι σπόροι περάσουν μια περίοδο ξήρανσης, οι αναστολείς στο εσωτερικό του σπόρου καταστρέφονται, επιτρέποντας τους σπόρους να βλαστήσουν. Αυτό επιτρέπει σπόρους που βρίσκονται μέσα σε φρούτα να διατηρούν την βλαστική τους ικανότητα μέχρι να διασπαρθούν (συνήθως από τα ζώα).
 
Γιατί δεν χρειάζεται να κάνετε καμία από αυτές τις διαδικασίες ώστε να φυτρώσουν οι σπόροι που αγοράζετε από το εμπόριο; Απλά γιατί οι εμπορικοί σπόροι είναι τεχνητά επιλεγμένοι και έτοιμοι να βλαστήσουν άμεσα από τη στιγμή που θα εκτεθούν σε ευνοϊκές συνθήκες.

Μιχάλης Πολίτης

Πηγή:valentine.









Δημοφιλέστερα Άρθρα



Αυτό το γνωρίζατε;

  1. Καρναβάλι: Τα φαγητά σε διάφορες χώρες

    Τα φαγητά του καρναβαλιού εκφράζουν την ψυχή του κάθε τόπου και συχνά οι ρίζες τους φτάνουν πολύ πίσω...

  2. Χριστουγεννιάτικα δέντρα που φυτεύονται έξω μετά τις γιορτές

    Υπάρχουν πολλές επιλογές ειδών χριστουγεννιάτικών δέντρων, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο εσωτερικό του σπιτιού και στη συνέχεια να...

  3. Θηλαστικό εξαφανίζεται λόγω της κλιματικής αλλαγής

    Ένα μικρό τρωκτικό που ζούσε αποκλειστικά σε ένα μικρό κοραλλιογενές νησί έξω από την Αυστραλία είναι το πρώτο...

  4. Η Ιστορία πίσω από τη Γιορτή της Μητέρας

    Η Γιορτή της Μητέρας, την οποία θα γιορτάσουμε την ερχόμενη Κυριακή, έχει ήδη εδώ και δύο χρόνια κλείσει...

Καλοκαιρινός κήπος

Ο κήπος μας το καλοκαίρι

Ο κήπος μας το καλοκαίρι

Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι ο ελληνικός κήπος είναι στις δόξες του στα μέσα του καλοκαιριού. Αντίθετα, είναι μάλλον θλιβερός, κουρασμένος...

διαβάστε αναλυτικά »

Ζώα και κήπος

Χελιδόνια: οι καλοκαιρινοί φτερωτοί μας φίλοι

Χελιδόνια: οι καλοκαιρινοί φτερωτοί μας φίλοι

Όταν βλέπουμε τα χελιδόνια, καταλαβαίνουμε ότι ήρθε το καλοκαίρι και όταν φεύγουν έρχεται το φθινόπωρο! Τί γνωρίζουμε όμως, γι αυτά; Τι τρώνε;Μικρά έντομα...

διαβάστε αναλυτικά »

Κατασκευές κήπου για παιδιά

Κηπουρική για τα παιδιά

Κηπουρική για τα παιδιά

Κηπουρική για παιδιά: καλλιεργώντας το μέλλον! Ένας από τους αποτελεσματικότερους τρόπους κατανόησης βασικών εννοιών της ζωής από τα παιδιά είναι η εισαγωγή...

διαβάστε αναλυτικά »

Δημιουργία φράκτη

Η περίφραξη στον κήπο μας

Η περίφραξη στον κήπο μας

Σιδερένια κάγκελα, τσιμεντένιες ή πέτρινες μάντρες, απλό σύρμα περίφραξης και  ξύλινα καφασωτά,   κάγκελα και φράχτες, οι πιο συνηθισμένες επιλογές για να οριοθετήσετε...

διαβάστε αναλυτικά »

Αυτό το γνωρίζατε;

Στάχτη στα φυτά !

Στάχτη στα φυτά !

Ένα είδος «φυσικής» διατροφής των φυτών είναι η στάχτη. Αυτή την εποχή (χειμώνας), υπάρχει στην εξοχή σε αφθονία. Από ξυλόσομπες, τζάκια αλλά...

διαβάστε αναλυτικά »

Η κηπουρική ανά μήνα

Μάιος, τι μπορώ να φυτέψω;

Μάιος, τι μπορώ να φυτέψω;

ΚηπευτικάΣπείρετε απευθείας στον κήπο σας ή στις γλάστρες σας σπόρους λαχανικών. Η εποχή αυτή είναι κατάλληλη για όλα τα λαχανικά καλοκαιρινής συγκομιδής,...

διαβάστε αναλυτικά »

Φυτά εσωτερικού χώρου

Τα πιο όμορφα φυτά για μέσα στο σπίτι

Τα πιο όμορφα φυτά για μέσα στο σπίτι

Τα φυτά εσωτερικού χώρου βλέπουμε να εξελίσσονται σε μια από τις πιο ισχυρές τάσεις στην εσωτερική διακόσμηση. Πρασινίζουν και ομορφαίνουν τον χώρο,...

διαβάστε αναλυτικά »

Αυτό το γνωρίζατε;

Οι αλλεργίες της άνοιξης: τα κύρια αλλεργιογόνα

Οι αλλεργίες της άνοιξης: τα κύρια αλλεργιογόνα

Η αλλεργία είναι η αντίδραση του οργανισμού σε κάποιες ουσίες, τα λεγόμενα αλλεργιογόνα. Τα αλλεργιογόνα είναι χημικές ενώσεις που εισέρχονται στο ανθρώπινο...

διαβάστε αναλυτικά »
Facebook
Twitter
cron