Το Κρίταμο ή Κρίθμον, επιστημονικά Crithmum maritimum, είναι μικρό πολυετές παχύφυλλο φυτό που φυτρώνει σε παραθαλάσσια, βραχώδη ή και αμμουδερά μέρη της Μεσογείου και του Ευρωπαϊκού Ατλαντικού. Τα φύλλα και οι βλαστοί του είναι παχύς, λείοι και έχουν χρώμα ανοιχτοπράσινο. Τα άνθη του, κιτρινοπράσινα, βγαίνουν το καλοκαίρι και σχηματίζουν "σκιάδιο". Ο βλαστός και τα φύλλα του αναδίδουν μια ευχάριστη μυρωδιά.

Το κρίταμο ήταν γνωστό από την αρχαιότητα για τις θεραπευτικές του ιδιότητες, αλλά και ως έδεσμα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Η περιγραφή του Διοσκουρίδη είναι πολύ χαρακτηριστική: ''....θαμνώδες βοτάνιον, που απλώνεται σε πλάτος και έχει ύψος ενός πήχυ''. Φυτρώνει σε παραθαλάσσιους τόπους και έχει πολύ στιλπνά φύλλα και υπόλευκα, σαν της γλιστρίδας, πιο πλατιά και πιο επιμήκη με αλμυρή γεύση, ''.....λαχανεύεται εφθόντε και ωμόν εσθιόμενον και ταριχεύεται εν άλμη". Οι σπόροι του φυτού έχουν μεγάλη ομοιότητα με το κριθάρι, γι' αυτό οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν «κρίθμον». Ο Διοσκουρίδης και ο Πλίνιος είχαν σε μεγάλη εκτίμηση το κρίταμο. Ο Σαίξπηρ, στο βασιλιά Λιρ, (IV στ. 15) με αφορμή το κρίταμο κάνει αναφορά στον αγροτικό κόσμο που κατόρθωνε να ζει μαζεύοντάς το με κίνδυνο της ζωής του από τους πιο απόκρημνους Λευκούς Βράχους του Ντόβερ: ''...στα μισά του δρόμου, κατέρρευσε ένας αγρότης που μάζευε κρίταμο. Τρομερή δουλειά!''.

Το Κρίταμο, περιέχει αιθέρια έλαια, μεταλλικά άλατα, ιώδιο και βιταμίνες. Συστατικά που θεωρούνται από τους διαιτολόγους ότι είναι ορεκτικά και τονωτικά. Δηλαδή κατάλληλα για μια ωραία σαλάτα. Ακόμη και σήμερα, όπως και στην αρχαία Ελληνική κουζίνα, το κρίταμο σερβίρεται στις παραθαλάσσιες περιοχές, συνήθως με το όνομα «αρμύρα», ενώ οι βλαστοί και τα άνθη του τηγανίζονται στις ομελέτες, προσδίδοντας ιδιαίτερη γεύση. Σε πολλές περιοχές το φτιάχνουν τουρσί, μέσα σε ξίδι και άλμη, και συνοδεύει τους θαλασσινούς μεζέδες.

Στη βοτανοθεραπεία, από τα χρόνια του Ιπποκράτη (4ος αι.π.Χ.) μέχρι τις μέρες μας, χρησιμοποιείται ως θεραπευτικό για ηπατικές, εντερικές και νεφρικές δυσλειτουργίες, αλλά και ως ορεκτικό σε μαγειρευμένη μορφή, όπως σε σαλάτες αλλά και σε αρωματικές ή πικάντικες σάλτσες που συνοδεύουν ψάρια ή κρέατα.

Να και δύο συνταγές (από το βιβλίο της Ειρ. Λαμπράκη,1987):

Ρεβίθια με κρίταμο

Υλικά

• 1 φλυτζάνι ρεβίθια,

• 1 μέτριο κρεμμύδι ψιλοκομμένο,

• κρίταμο κατά βούληση,

• ελιές κατά βούληση - κομμένες σε ροδέλες.

Διαδικασία

• Βάζουμε σε νερό τα ρεβύθια και τα αφήνουμε όλη την νύκτα

• Τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι και μόλις πάρει χρώμα ρίχνουμε μέσα τα ρεβίθια,

• Ανακατεύουμε και μετά ρίχνουμε λίγο καυτό νερό

• Προσθέτουμε νερό όσο γίνονται μέχρι να μαλακώσουν καλά,

• Τα ανακατεύουμε με κρίταμο και ελιές. 

Πέρκα με σαφράν και κρίταμο

• Σε μια κατσαρόλα λιώνουμε λίγο βούτυρο

• Σοτάρουμε τα φιλέτα της πέρκας και από τις δύο πλευρές.

Για τη σάλτσα

• Λιώνουμε σε ένα μικρό δοχείο λίγο βούτυρο

• Προσθέτουμε το γάλα και πασπαλίζουμε με το αλεύρι, το σαφράν και λίγο αλάτι.

• Ανακατεύουμε καλά και αφήνουμε να βράσει σε χαμηλή φωτιά μέχρι να πήξει.

• Ζεματίζουμε τα κρίταμα για περίπου 5 λεπτά και τα σουρώνουμε.

• Σερβίρουμε την πέρκα με τη σάλτσα και συνοδεύουμε με τα κρίταμα.

Ρεβύθια με ρύζι και κρίταμο

Eνας πιο περίτεχνος τρόπος για να απολαύσετε τα κρίταμα, είναι εκείνος όπου τα κρίταμα ανακατεύονται με βρασμένο ρύζι και ρεβίθια, γαρνίρονται με μαριναρισμένο γαύρο και σερβίρονται ως κρύα σαλάτα.