Η γλιστρίδα, ή αλλιώς αντράκλα (Portulaca oleracea), είναι ένα κοινό αγριόχορτο σε πολλούς τόπους της χώρας μας με μεγάλη ιστορία και πολλές χρήσεις.
Είναι δικοτυλήδωνο φυτό της τάξης των καρυοφυλλωδών και της οικογένειας των πορτουλακιδών, με συγγενικό είδος το καλλωπιστικό νυχάκι (P. grandiflora). Η εξάπλωσή του είναι μεγάλη, από την Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, έως την Ινδία, τη Μαλεσία και την Αυστραλασία, την Ανατολική Ασία και τη Βόρεια Αμερική. Στις τελευταίες δύο περιοχές το φυτό έχει εισαχθεί, αν και υπάρχουν ενδείξεις ότι στη Βόρεια Αμερική το φυτό φυόταν πριν τον Ευρωπαϊκό αποικισμό. Το φυτό μπορεί να βρεθεί σχεδόν παντού κατά τόπους, ιδίως συναντάται σε ξηρά εδάφη. Είναι πολύ ανθεκτικό στην ξηρασία και τις ασθένειες.
Είναι ένα εύκολα αναγνωρίσιμο φυτό. Είναι μονοετές μέσου ύψους 40 εκ. Οι βλαστοί του συχνά γέρνουν προς τα κάτω, είναι λείοι και σαρκώδεις με βλενώδη χυμό (ίσως απ’αυτό οφείλεται το όνομα “γλιστρίδα”, κοκκινωποί εν μέρει ή ολόκληροι και διακλαδιστοί. Τα μικρά φύλλα φύονται εναλλάξ, είναι ωοειδή, και πυκνότερα στις διακλαδώσεις και στα άκρα των βλαστών. Τα άνθη φύονται στις κορυφές των βλαστών, είναι κίτρινα και μικροσκοπικά και διαρκούν μόνο λίγες ώρες το πρώί,. απ’αυτά σχηματίζεται ο καρπός, μια ξηρή κάψα που όταν ωριμάζει ανοίγει απελευθερώνοντας τους σπόρους οι οποίοι είναι εξαιρετικά ανθεκτικοί και μπορούν να μείνουν σε νάρκη στο έδαφος για πολλά χρόνια περιμένοντας τις κατάλληλες συνθήκες για να βλαστήσουν. Το φυτό ανθίζει και καρποφορεί καθ’όλοη τη διάρκεια της ανάπτυξής του. Τα δύο τελευταία χαρακτηριστικά, μαζί με την αντοχή του στην ξηρασία και τις ασθένειες και την ταχεία ανάπτυξή του, τό’χουν κάνει ένα από τα πλέον επιτυχημένα αγριόχορτα.

Η ιστορία του φυτού αυτού είναι πολύ μεγάλη. Ίχνη του έχουν βρεθεί σε προϊστορικούς κι αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα, ενώ ο Θεόφραστος το αναφέρει ως ένα από τα λαχανικά που πρέπει να σπαρεί την άνοιξη. Ο Διοσκουρίδης το χρησιμοποιούσε ως αντιφλεγμονώδες για τα μάτια, αναλγητικό για τους πονοκεφάλους, μαλακτικό και καταπραϋντικό, αντιπυρετικό (σε χυμό) κι επίσης έλεγε ότι μειώνει την επιθυμία για μοιχεία και παράνομη συνουσία.

Σήμερα το φυτό τρώγεται ωμό ή βρασμένο σε σαλάτες και χρησιμοποιείται ως υλικό και σ’άλλα φαγητά, όπως σούπες. Ωμό έχει μια χαρακτηριστική αλμυρόξινη γεύση ενώ βρασμένω είναι σαν τα βρασμένα χόρτα. Εγώ τό’χω φάει βρασμένο λίγες φορές, και μου έμοιασε γευστικά με τα παντζαρόφυλλα. Είναι εξαιρετικά θρεπτικό λαχανικό, με μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνη α, c, βιταμίνες β (λιγότερο), καροτενοειδή, ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο, σίδηρο, κ.ά. Επίσης είναι το λαχανικό με την υψηλότερη περιεκτικότητα σε ωφέλημα ω3 λιπαρά οξέα. Τα αλκαλοειδή χρώματα που χρησιμοποιεί, η β-κυανίνη για το κοκκινωπό και η β-ξανθίνη για το κίτρινο έχουν αντιοξειδωτική δράση. Το φυτό μπορεί να συλλεγεί οποιαδήποτε εποχή για κατανάλωση. Εκτός από την άγρια μορφή του, υπάρχουν και περίπου 40 καλλιεργημένες ποικιλίες. Μερικές από τις ποικιλίες αυτές είναι τρυφερότερες και προτιμώνται.

Φαρμακευτικά, εκτός από τις χρήσεις που ανέφερε ο Διοσκουρίδης, έχει χρησιμοποιηθεί ως διουρητικό, τονωτικό κ.ά. Στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική χρησιμοποιείται κατά των μολύνσεων και των αιμοραγιών του ουροποιητικού, της δυσεντερίας κι εξωτερικά για ν’απαλύνει τσιμπήματα εντόμων και φιδιών. Εντούτοις, καμία από τις παραπάνω ιδιότητες δεν έχει ακόμα αποδειχθεί επιστημονικά. Είναι ωστόσο αποδεδειγμένο ότι η κατανάλωσή του είναι αποτελεσματική κατά του λειχήνα του στόματος.

Αν κι από πολλούς θεωρείται ως ενοχλητικό ζιζάνιο, δεν είναι άχρηστο φυτό. Εκτός από την αξία της γλιστρίδας ως τροφή, είναι και κατάλληλη τροφή για ζώα. Τα γουρούνια την τιμούν ιδιαίτερα και επίσης την τρώνε και τα κουνέλια. Ο πατέρας μου, που έχει ένα τεράστιο μπαλκόνι με πολλές γλάστρες, κάθε χρόνο έχει πρόβλημα με την υπερβολική γλιστρίδα. Εκτός του ότι μαζεύουμε για σαλάτα, τώρα έχω αρχίσει να δίνω και στα κουνέλια μου που φαίνεται να την τρώνε πολύ, αν και την προτιμούν λιγότερο από τ’αγρωστώδη, το άχυρο, το τριφύλλι και τ’αμπελόφυλλα.
Η γλιστρίδα επίσης παρέχει σκιά για πολλά φυτά κι ακόμα με το βαθύ ριζικό της σύστημα φέρνει πολλά θρεπτικά συστατικά στην επιφάνεια, τα οποία με το θάνατο και το σάπισμα των φυτών το χειμώνα ή με την κομποστοποίηση γίνονται διαθέσιμα στα καλλιεργούμενα φυτά.
Εάν υπάρχει γλιστρίδα στον τόπο σας, δε χρειάζεται να την καλλιεργήσετε, εκτός κι αν θέλετε να καλλιεργήσετε μια ήμερη ποικιλία. Εάν ωστόσο δεν υπάρχει και θέλετε νά’χετε, η καλλιέργειά της είναι πολύ εύκολη. Το φυτό πολλαπλασιάζετε με σπόρο ή μοσχεύματα. Ο σπόρος σπέρνεται την άνοιξη σε ανοιχτό μέρος στην επιφάνεια του εδάφους, γιατί η γλιστρίδα χρειάζεται φως για να βλαστήσει. Τα μοσχεύματα φυτεύονται οριζοντίως και σε μερικές μέρες ριζώνουν. Οι γλιστρίδες ως ευρποσάρμοστο είδος δε χρειάζονται πολλά για να ευδοκιμήσουν. Οποιοδήποτε ανοιχτό μέρος με απευθείας ήλιο και σχετικά ξηρό έδαφος είναι κατάλληλο. Το φυτό αναπτύσσεται ταχύτατα και μπορείτε να το μαζεύετε πολλές φορές το χρόνο. Να έχετε κατά νου ότι η γλιστρίδα εξαπλώνεται πολύ εύκολα χάρη στους μικροσκοπικούς κι ανθεκτικούς σπόρους της και μπορεί να φυτρώνει σε μέρη που δεν τη θέλετε. Γι’αυτό συλλέγετε τα φυτά πριν ανθίσουν από τα ανεπιθύμητα μέρη για να περιορίσετε την εξάπλωση του φυτού, και αν κομποστοποιείτε φυτικά υπολοίμματα, βεβαιωθείτε ότι ο σωρός κομποστοποίησης έχει ανεβάσει αρκετά υψηλή θερμοκρασία εάν πρόκειται να κομποστοποιήσετε γλιστρίδα, ώστε να καταστραφούν οι σπόροι, αλλιώς μπορεί να επιβιώσουν.

Δείτε συνταγή για:  Σαλάτα με ντομάτα, γλιστρίδα και κοτόπουλο

Πηγή: bolko.wordpress.com