Καλλιεργούνται από πολύ παλιά για το άρωμα που σκορπίζουν γύρω τους, τις γεύσεις που δίνουν σε αλμυρές και γλυκές συνταγές, τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες, αλλά και καθαρά για διακοσμητικούς λόγους. Και όλα αυτά τα προσφέρουν χωρίς να έχουν ιδιαίτερες καλλιεργητικές απαιτήσεις ή δυσκολίες. Αξίζει, λοιπόν, ακόμα και αν δεν διαθέτετε πολύ χώρο, να φτιάξετε μια γωνιά με αρωματικά φυτά στο μπαλκόνι σας και, βέβαια, να τους αφιερώσετε λίγα τετραγωνικά μέτρα, αν έχετε κήπο.

Τα βασικά…

• Τα περισσότερα είδη αρωματικών φυτών αναπτύσσονται καλύτερα σε σημεία με αρκετό ήλιο, προστατευμένα από τους ανέμους και τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.
• Αν πρόκειται να τα φυτέψετε σε γλάστρες, προμηθευτείτε από το φυτώριο ένα μείγμα χώματος πλούσιο σε οργανικές ουσίες. Στον κήπο πάλι, αφού διαλέξετε το σημείο που θα τα φυτέψετε, καθαρίστε το χώμα από πέτρες, ρίζες, ξερά φύλλα και προσθέστε οργανική ουσία και άμμο για καλύτερη στράγγιση.
• Φυτέψτε μαζί τα είδη που έχουν παρεμφερείς ανάγκες. Βάλτε τα ψηλότερα είδη πιο πίσω και τα χαμηλά πιο μπροστά.
• Θυμηθείτε να προσθέτετε σε τακτά χρονικά διαστήματα οργανική ουσία, για να έχουν τα φυτά επάρκεια τροφής και σωστή ανάπτυξη.
• Αποφεύγετε τη χρήση χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων και, αν έχετε τη δυνατότητα επιλογής, τοποθετήστε τα αρωματικά μακριά από δρόμους με έντονη κυκλοφορία, για να μην επιβαρύνονται με ρύπους και να μπορείτε να τα χρησιμοποιείτε άφοβα.
• Στα φυτώρια θα βρείτε μια μεγάλη ποικιλία έτοιμων φυτών, αλλά και σπόρους από τα περισ­σότερα είδη.

Στο μπαλκόνι

Ανάλογα με τα είδη που θα φυτέψετε, προμηθευτείτε πλαστικές ή πήλινες ζαρντινιέρες με βάθος 25-30 εκ. και τις αντίστοιχες βάσεις πάνω στις οποίες θα τις τοποθετήσετε. Μην ξεχάσετε να ανοίξετε τρύπες στον πάτο τους, αν δεν υπάρχουν ήδη. Επιπλέον, χρησιμοποιήστε γλάστρες με διάμετρο περίπου 25 εκ. για κάποια από τα πιο βαθύρριζα αρωματικά, όπως ο μάραθος. Για τα θαμνώδη φυτά, όπως είναι η δάφνη του Απόλλωνος, η λουίζα και το δεντρολίβανο, θα χρειαστείτε πιθανόν και βαθύτερες γλάστρες, ανάλογες πάντα με το μέγεθός τους. Στο μπαλκόνι δεν αξίζει να βάλετε μαϊντανό και άνηθο, αρωματικά που συνήθως χρησιμοποιούνται τακτικά και σε μεγάλη ποσότητα στην κουζίνα.
Αν όμως φυτέψετε μια γλάστρα μόνο από τα παρακάτω αρωματικά, πέρα από το άρωμα και τη διακοσμητική τους αξία, θα τα αξιοποιήσετε με διάφορους τρόπους:

• Δάφνη (μαγειρική, αντισκωριακό, ποτ πουρί)

• Λουίζα (αφέψημα, γιατροσόφια, ποτ πουρί)

• Λεβάντα (καλλωπιστική, εντομοαπωθητική, αντισκοριακή)

• Δυόσμος (μαγειρική, αφέψημα)

• Μέντα (φρουτοσαλάτες, γλυκά, αναψυκτικά, λικέρ, αφέψημα)

• Σέλινο (μαγειρική) • Ρίγανη (μαγειρική, γιατροσόφια)

• Θρούμπι (ελιές) • Δεντρολίβανο (μαγειρική, αφέψημα, γιατροσόφια)

• Φασκόμηλο (μαγειρική, αφέψημα, γιατροσόφια)

• Βασιλικός (μαγειρική, αφέψημα)

• Αρμπαρόριζα (γλυκά του κουταλιού).

Στον κήπο

Σχεδιάστε τον κήπο με τα αρωματικά έτσι ώστε στις σειρές ή στα παρτέρια φύτευσης να παρεμβάλλονται διάδρομοι (30-40 εκ.), για να έχετε εύκολη πρόσβαση στα φυτά. Εναλλακτικά, μπορείτε να κατασκευάσετε μεγάλα ξύλινα τελάρα, μέσα στα οποία θα καλλιεργήσετε τα βότανά σας. Δημιουργήστε ομάδες με είδη που έχουν τις ίδιες ανάγκες σε νερό και ήλιο. Μην ξεχνάτε να καθαρίζετε, να σκαλίζετε και να ξεβοτανίζετε τακτικά. Σε κάποια γωνιά του αρωματικού κήπου, φτιάξτε το σπορείο σας, όπου σε μικρά γλαστράκια ή σε ειδικούς δίσκους θα φυτεύετε τους σπόρους.

Οι ανάγκες των αρωματικών

Συχνό πότισμα (2-3 φορές την εβδομάδα ή και περισσότερο όταν κάνει πολλή ζέστη): Βασιλικός, Μέντα, Μαϊντανός, Σέλινο, Άνηθος, Δυόσμος, Μαντζουράνα.
Αραιό πότισμα (1-2 φορές την εβδομάδα): Δεντρολίβανο, Λεβάντα, Κάππαρη, Φασκόμηλο, Δάφνη, Θυμάρι, Ρίγανη, Θρούμπι, Δίκταμο.
Ημισκιερά μέρη: Βασιλικός, Δάφνη του Απόλλωνος, Φασκόμηλο, Κάρδαμο, Ρόκα.
Ανθεκτικά σε χαμηλές θερμοκρασίες: Σέλινο, Μάραθο, Δάφνη του Απόλλωνος, Ρόκα, Φασκόμηλο, Θυμάρι, Ρίγανη.
Πολλαπλασιάζονται εύκολα με σπόρο: Μαϊντανός, Σέλινο, Βασιλικός, Άνηθος, Δυόσμος, Ρόκα, Μαντζουράνα, Κάρδαμο.
Αναπτύσσονται σε ύψος: Δάφνη του Απόλλωνος, Δεντρολίβανο, Μάραθο, Λουίζα.
Με μέτριο ύψος: Λεβάντα, Μέντα, Δυόσμος, Φασκόμηλο, Βασιλικός (ψηλές ποικιλίες), Ρίγανη, Δίκταμο.
Χαμηλά αρωματικά: Βασιλικός, Ρόκα, Δυόσμος, Κάππαρη, Θρούμπι, Θυμάρι, Σέλινο, Μαϊντανός, Κάρδαμο, Μαντζουράνα.
Με όμορφα λουλούδια: Κάππαρη, Λουίζα, Δίκταμο, Λεβάντα, Δεντρολίβανο.

Καλύτερα να αγοράσετε έτοιμα φυτά: Μέντα, Δυόσμος, Δάφνη του Απόλλωνος, Δεντρολίβανο, Φασκόμηλο, Λεβάντα.

Πότε θα τα μαζέψετε

Τα φύλλα των αρωματικών μπορείτε να τα κόβετε όλο το χρόνο, αλλά είναι καλύτερα να αποφεύγετε την εποχή της ανθοφορίας, γιατί τότε χάνουν μέρος των ιδιοτήτων τους. ΄Ενας τρόπος για να εμποδίζετε την ανθοφορία είναι να κορφολογείτε τους βλαστούς με τα μπουμπούκια μόλις εμφανίζονται. Βέβαια, αν θέλετε να μαζέψετε σπόρους για την επόμενη χρονιά, θα πρέπει να αφήσετε κάποια άνθη για να «δέσουν» σπόρο. Κόψτε τα φύλλα με ή χωρίς τμήμα του βλαστού. Αν θέλετε να αποξηράνετε και να φυλάξετε τα αρωματικά, αφήστε τα φύλλα που θα κόψετε να ξεραθούν σε καλά αεριζόμενο, σκοτεινό μέρος και στη συνέχεια βάλτε τα σε γυάλινα δοχεία.

Tα μυστικά των αρωματικών

Βασιλικός Κόβετε τις κορυφές του για να αναπτύσσει περισσότερους πλάγιους βλαστούς. Αν θέλετε να τον πολλαπλασιάσετε, ένας εύκολος τρόπος είναι να κόψετε ένα κλαδί και να το βάλετε για λίγες ημέρες σε ένα ποτήρι με νερό. Γρήγορα θα το δείτε να βγάζει ρίζες και θα μπορείτε να το φυτέψετε σε μια γλάστρα. Ο βασιλικός δίνει γεύση σε ντομάτες, ζυμαρικά, σούπες, σαλάτες, και αρωματίζει το ελαιόλαδο. Μπορείτε ακόμα να βάλετε μερικά φύλλα σε ένα μπολ με νερό, για να καθαρίσετε τα χέρια σας μετά από ψαροφαγία.

Δεντρολλίβανο

Θυμηθείτε το φθινόπωρο να κάνετε ένα βαθύ κλάδεμα για να έχει καλύτερη ανάπτυξη. Χρησιμοποιήστε το όταν μαγειρεύετε ψάρι, κρέατα και πουλερικά. Για να μπορείτε εύκολα να το αφαιρέσετε μετά το τέλος του μαγειρέματος, βάλτε ένα κλωναράκι μέσα σε ένα κομμάτι γάζα. Αν νιώθετε ανάγκη για τόνωση ή έχετε προβλήματα χώνεψης, πιείτε ένα αφέψημα από τα φύλλα του.

Μαϊντανός

Μαζέψτε όσον χρειάζεστε κόβοντας τους βλαστούς σε απόσταση 2 εκατοστών από το έδαφος. Χρησιμοποιήστε τον πλατύφυλλο βασιλικό για σούπες, κοτόπουλο, ή ψιλοκομμένο μέσα σε σαλάτες, ή ρίξτε τον πάνω σε βραστά ή ψητά λαχανικά. Με τον κατσαρό μαϊντανό μπορείτε να γαρνίρετε τα πιάτα.

Σέλινο

Κάθε φορά που χρειάζεστε σέλινο, φροντίστε να κόβετε τους εξωτερικούς βλαστούς, γιατι έτσι θα αναπτυχθούν καλύτερα οι εσωτερικοί. Αν στο μπουκετάκι σέλινου που ψωνίσατε υπάρχουν κάποια φυτά με ρίζες, κόψτε τους βλαστούς πέντε πόντους από τη ρίζα και φυτέψτε τους σε μια γλάστρα. Μετά από λίγες ημέρες θα τους δείτε να βλασταίνουν.

Μαντζουράνα

Προσθέστε τη σε σάλτσες ντομάτας, σούπες, ή ψιλοκομμένη σε σαλάτες, και κρέατα σχάρας. Μπορείτε να καταψύξετε τα φύλλα, για να έχετε πάντα απόθεμα.

Δυόσμος

Θα δώσει το δροσερό άρωμά του σε γλυκά ή αλμυρά πιάτα, αφεψήματα, ακόμη και σε λικέρ.

Θυμάρι

Χρησιμοποιήστε το σε σούπες, λαχανικά και κρέατα. Δώστε γεύση στο ελαιόλαδο ή το ξίδι. Επίσης, μπορείτε να το αποξηράνετε.

Ρίγανη

Προσθέστε ρίγανη σε σαλάτες, σάλτσες και ψητά. Φτιάξτε αφέψημα, αν έχετε στομαχόπονο, ή κάντε εισπνοές για το βήχα.

Μέντα

Χρησιμοποιήστε τη για να αρωματίσετε σαλάτες, σάλτσες, σούπες και επιδόρπια. Επίσης, φτιάξτε αφέψημα για να καταπολεμήσετε τη δυσπεψία και μασήστε τα φύλλα της για δροσερή αναπνοή.

Φασκόμηλο

Χρησιμοποιήστε φασκόμηλο στη γέμιση πουλερικών, στα κρέατα και στις συνταγές με φασόλια. Επίσης, με τα φύλλα του φτιάξτε ένα απολαυστικό τσάι με πολύτιμες θεραπευτικές ιδιότητες.

Πηγή: vita.gr