Η ύπαρξη του φωτός επηρεάζει την εκδήλωση των λειτουργιών των φυτών γιατί καθορίζει τη φωτοσυνθετική τους ικανότητα, την ανταλλαγή ενέργειας και υλών με το περιβάλλον και την ανάπτυξή τους. Μπορεί να επηρεάσει την ανθοφορία και καρποφορία τους ανάλογα με την έκθεσή τους σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ακτινοβολίας κατά καθορισμένες χρονικές περιόδους. Βεβαίως, η Φύση μετά από αμέτρητα χρόνια έχει δημιουργήσει φυτικούς οργανισμούς οι οποίοι εμφανίζουν διαφορετική προσαρμοστικότητα στο φως κυρίως σε περιοχές οι οποίες καλύπτονται από ψηλά δέντρα και πυκνά δάση. Υπάρχουν φυτά τα οποία αρέσκονται σε πολύ χαμηλή έκθεση στο φως (φωτόφοβα ή σκιόφιλα) όπως είναι η εξωτική Zamioculcas zamiifolia, άλλα απαιτούν συνθήκες έντονου φωτισμού (φωτόφιλα ή σκιόφοβα) όπως είναι η Agave americana και άλλα τα οποία έχουν μία μέση συμπεριφορά όπως είναι η Camellia sasanqua. Στην Ελλάδα τα φυτά έχουν συνηθίσει σε ένα καθεστώς ηλιοφάνειας και φωτός προσαρμόζοντας το βιολογικό τους κύκλο ανάλογα. Όταν διακοσμούμε τον κήπο μας με φυτά στο έδαφος ή αγοράζουμε γλάστρες για να ομορφύνουν το εσωτερικό του σπιτιού μας πρέπει πάντοτε να έχουμε στο μυαλό τις εδαφικές και κλιματικές συνθήκες του χώρου μας και όχι μόνο του τόπου καταγωγής τους.
Η σκιά στον κήπο μπορεί να διακριθεί σε διάφορες μορφές.
Η πιο δύσκολη περίπτωση είναι η “βαθειά σκία” . Το ηλιακό φως εμποδίζεται σχεδόν ολοκληρωτικά να φθάσει στο έδαφος εξ αιτίας εμποδίων όπως για παράδειγμα είναι όγκοι κτηρίων ή συστάδες δέντρων και θάμνων με πολύ πυκνή κόμη.
Ακολουθεί η “μέτρια σκία” στην οποία το φως προέρχεται για παράδειγμα από αντανάκλαση σε τοίχους κτηρίων ή από τα κενά στην κόμη των δέντρων.
Επόμενη κατηγορία είναι η “μερική σκία” κατά την οποία ο κήπος δέχεται απρόσκοπτα το φως για τουλάχιστον δύο (2) ώρες την ημέρα και τον υπόλοιπο χρόνο το φως μπορεί να φθάνει στο έδαφος με περιορισμούς. Αυτού του είδους η σκιά επιτρέπει την ανάπτυξη γκαζόν, αλλά με δυσκολία.
Τέλος, η “ελαφρά σκιά” .Είναι η περίπτωση κατά την οποία το έδαφος είναι προσβάσιμο από το ηλιακό φως κατά το μεγαλύτερο τμήμα της ημέρας, αλλά δέχεται συχνά κάποιους περιορισμούς όπως για παράδειγμα αυτούς από την κόμη αραιών συστάδων δέντρων και θάμνων. Η ελαφρά σκιά για τις κλιματικές συνθήκες της νοτίου Ελλάδος μπορεί να είναι ευεργετική κατά τους θερμούς μήνες του έτους γιατί φιλτράρει την έντονη ηλιακή ακτινοβολία προστατεύοντας κάποια ευαίσθητα φυτά από την υπερβολική έκθεση σε αυτήν η οποία προξενεί σοβαρές ανωμαλίες στη λειτουργία των οργανισμών των φυτών (πχ φαινόμενα φωτολύσεως).
Τα φυτά τα οποία αναπτύσσονται υπό φυσικό φωτισμό που είναι λιγότερος από τον αναμενόμενο θα παρουσιάζουν κάποια προβλήματα. Συγκεκριμένα, θα εμφανίζουν διαταραχές στο σχηματισμό της χλωροφύλλης επηρεάζοντας δυσμενώς τη φυσιολογική πράσινη εμφάνισή τους. Συνήθως, θα περιορίζουν το μέγεθος και πλήθος των φύλλων τους ώστε η φυλλική επιφάνεια να γίνεται πιο αραιή. Επιπλέον, η ωρίμανση και ξυλοποίηση βλαστών θα είναι πιο αργή ενώ θα έχουν την τάση να δημιουργούν βλαστούς και στελέχη τα οποία θα είναι λεπτότερα και μακρύτερα από το κανονικό (ξελαίμιασμα). Θα είναι πιο ευαίσθητα στο ψύχος ή τον καύσωνα και θα υστερούν σε ανθοφορία και καρποφορία (εξαίρεση αποτελούν συνήθως τα βολβώδη διότι διαθέτουν τα ενεργειακά αποθέματα του βολβού). Επειδή η ηλιακή ακτινοβολία σε συγκεκριμένη ένταση συνιστά φυτοπροστατευτικό όπλο συνεπάγεται ότι η σκίαση θα ευνοήσει τις προσβολές από φυτοπαθογόνους οργανισμούς (πχ κλαδοσπόριο, κοκκοειδή). Τέλος, η ενδεχόμενη υπερβολική υγρασία εδάφους των σκιερών χώρων είναι Προσβολή από κοκκώδη σε αουκούμπα άλλη μια συνιστώσα που ενδέχεται να βλάψει τα φυτά που διακοσμούν τον κήπο.
Σε σκιερούς κήπους, οι φυτεύσεις πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο αραιές. Το πότισμα δεν πρέπει να δημιουργεί υπερβολική υγρασία στο έδαφος.Επίσης, πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα για πρόσθετη υποστήριξη με κατάλληλη λίπανση των φυτών που δυσκολεύονται να φωτοσυνθέτουν περιορίζοντας τις συχνές αζωτούχες επεμβάσεις και αυξάνοντας άλλες όπως οι καλιούχες. Το κλάδεμα πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή γιατί θα υπάρχουν στελέχη φυτών με λιγότερη φυλλική επιφάνεια από το αναμενόμενο και τα φυτά θα αναπτύσσονται ασύμμετρα δίδοντας προτεραιότητα στην καθ’ ύψος επέκτασή τους.
Πηγή: www.anthanassa.gr
