Το έδαφος κήπου στην πραγματικότητα δεν είναι μία νεκρή μάζα. Αντιθέτως συμπεριφέρεται σαν μία ζωντανή οντότητα η οποία Ξηρό νεκρό χώμα συνεχώς μεταβάλλεται υπό την επίδραση αφ΄ ενός φυσικοχημικών παραγόντων όπως είναι το φως, το νερό, ο αέρας, η θερμοκρασία, οι χημικές ουσίες κλπ και αφ΄ ετέρου διάφορων βιολογικών παραγόντων όπως είναι τα έντομα, οι μύκητες, τα βακτήρια κλπ.

Από τους βιολογικούς παράγοντες τεράστια σημασία έχουν οι μικροοργανισμοί. Κάποιοι εξ αυτών είναι πολύ χρήσιμοι για τα φυτά του κήπου, ενώ κάποιοι άλλοι μπορεί υπό συγκεκριμένες συνθήκες να δημιουργούν προβλήματα. Για παράδειγμα τα αζωτοβακτηρίδια δεσμεύουν το ατμοσφαιρικό άζωτο προς όφελος των φυτών (πχ τα ψυχανθή), ενώ κάποιοι νηματώδεις μπορούν να τα καταστρέψουν. Οι μικροοργανισμοί υπάρχουν σε εξωφρενικά μεγάλους πληθυσμούς στο εδαφικό υπόστρωμα. Όμως, οι μεγαλύτερες πυκνότητές τους εστιάζονται πλησίον ή και εντός των ριζών.

Οι ωφέλιμοι μικροοργανισμοί κατά κανόνα εντοπίζονται στα επιφανειακά στρώματα του εδάφους διότι είναι αερόβιοι, δηλαδή χρειάζονται το οξυγόνο του αέρος που εισχωρεί στο χώμα κήπου προκειμένου να ζουν και να αναπαράγονται. Από την άλλη μεριά οι επιβλαβείς μικροοργανισμοί συνήθως ζουν σε βαθύτερα στρώματα του εδάφους αφού κυρίως μπορούν να λειτουργούν υπό αναερόβιες συνθήκες.

Αναμφισβητήτως, όλοι ανεξαρτήτως οι οργανισμοί στο χώμα του κήπου μας επιτελούν σπουδαία εργασία η οποία έχει προσδιοριστεί από τη Φύση μέσα από αμέτρητα χρόνια Εξελίξεως.

Οι ωφέλιμοι μεταξύ άλλων μπορούν κυρίως να:
Δημιουργούν οργανική ουσία και χούμο που βελτιώνει τις φυσικοχημικές ιδιότητες και τη γονιμότητα του εδάφους,
Προσλαμβάνουν υλικά του εδάφους και να τα μετατρέπουν σε αφομοιώσιμες ουσίες από τις ρίζες ή να τα διασπούν ώστε να μην είναι τοξικά για τα φυτά,
Αποκαθιστούν τη βιολογική ισορροπία στο έδαφος περιορίζοντας την επεκτασιμότητα των παθογόνων,
Ανοίγουν στοές στο χώμα βελτιώνοντας τον αερισμό και αποστράγγισή του,
Δεσμεύουν χημικά στοιχεία από τον αέρα τα οποία είναι χρήσιμα για την ομαλή λειτουργία των φυτών,
Βελτιώνουν την οξύτητα του εδάφους,
Συμμετέχουν στην παραγωγή βιταμινών και ορμονών που είναι απαραίτητες ουσίες στα φυτά του κήπου.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα χρήσιμων οργανισμών Γαιοσκώληκας στο έδαφος για τα φυτά αποτελούν οι γαιοσκώληκες. Έχουν την ικανότητα να επιτελούν ταυτοχρόνως πάρα πολλές εργασίες (πχ ψιλοχωματίζουν και αφρατεύουν το έδαφος) και για αυτό είναι από τους σημαντικότερους βοηθούς του ανθρώπου. Πρέπει να προστατεύονται πάση θυσία και να μην αντιμετωπίζονται με αποκρουστικότητα. Όσο πιο μεγάλο το μέγεθος του πληθυσμού των γαιοσκωλήκων στο έδαφος τόσο πιο σημαντική είναι η ένδειξη για τη γονιμότητα και τον πλούτο του σε οργανική ύλη.

Αντιθέτως, οι παθογόνοι οργανισμοί είναι σε θέση να προξενούν τεράστια προβλήματα όταν η παρουσία τους εκδηλώνεται με ανεξέλεγκτους πληθυσμούς. Τότε τα φυτά υποφέρουν και ενδέχεται όταν εκδηλώσουν συμπτώματα προσβολής (πχ μύκητες φυτόφθορας) να είναι πολύ δύσκολο να επανέλθουν σε φυσιολογική κατάσταση. Η καταπολέμηση των παθογόνων οργανισμών γίνεται κυρίως με φυτοπροστατευτικές ουσίες οι οποίες πρέπει να χρησιμοποιούνται ακόμα και προληπτικώς, αλλά πάντοτε με βάση πολύ συγκεκριμένους κανόνες ασφαλείας.

Προκειμένου να υπάρχει στο έδαφος του κήπου ικανοποιητικός αριθμός οργανισμών σε αρμονική ισορροπία πρέπει να υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις οι οποίες είναι και συνάρτηση του μικροπεριβάλλοντος που βρίσκεται ο κήπος. Σε γενικές γραμμές πρέπει το έδαφος κήπου να:
Έχει pH σχεδόν ουδέτερο,
Μην είναι υπερβολικά υγρό ή ξηρό,
Διαθέτει πλούτο οργανικής ύλης,
Είναι αφράτο και όχι πολύ συνεκτικό,
Μην είναι κρύο,
Έχει καλό αερισμό,
Αποστραγγίζει,
Μην επιβαρύνεται αλόγιστα με χημικές ουσίες ή λιπάσματα.

Οι ζωικοί οργανισμοί στο έδαφος είναι οι Άνθος από μπρόκολο πιο αξιόπιστοι και ισχυροί σύμμαχοι που υπάρχουν στη συντήρηση κήπων. Επειδή οι περισσότεροι δεν είναι ορατοί διά γυμνού οφθαλμού δε σημαίνει ότι πρέπει να τους κακομεταχειριζόμαστε ή να τους περιφρονούμε. Αντιθέτως, οφείλουμε να κάνουμε ότι μπορούμε προκειμένου να τους διευκολύνουμε στη ζωή τους.

Πηγή: www.anthanassa.gr