Τζίνσενγκ  "το άριστο βότανο, η ύστατη λύση, όταν όλα τα άλλα έχουν αποτύχει...''  G.Stuart, 1911

Όνομα: panax ginseng(ασία), panax quinquefolium(αμερική, καναδάς), panax notoginseng (pseudoginseng)

Οικογένεια: arialiaceae

Προέλευση: Κίνα, κορέα, βορειοανατολική αμερική, ιαπωνία, ρωσία

Δρόγες: ρίζα

Δραστικές ουσίες: Tζινσενοσίδες a,b,c παναξοσίδια

Φαρμακευτική δράση: Τονωτικό, προσαρμογόνο, βελτίωση της σωματικής και νοητικής ικανότητας

Ιστορία και παράδοση:

Το τζίνσενγκ, είναι ένα από τα παγκοσμίως γνωστά θαυματουργά βότανα. Οι τονωτικές και θεραπευτικές ιδιότητές του το κατατάσσουν από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα στα σημαντικότερα φυσικά βοηθήματα για την τόνωση του ανθρώπινου οργανισμού. Στην Κίνα χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια και εξακολουθεί να θεωρείται εξαιρετικό προληπτικό διαφόρων παθήσεων και φάρμακο-πανάκεια. Το όνομα τζίνσενγκ (Ginseng) έχει κινέζικη προέλευση, (από τη κινεζική λέξη jin = άνθρωπος και chen = τριαδικός). Λέγεται ότι σημαίνει επίσης ανθρώπινη ρίζα εξαιτίας του χαρακτηριστικού διχαλωτύ σχήματος της ρίζας του που μοιάζει με ανθρώπινα πόδια. Ονομάζονταν επίσης και "η ρίζα της ζωής". Η χρήση του Τζίνσενγκ αποτελούσε αποκλειστικό προνόμιο της αυτοκρατορικής οικογένειας και των ανώτερων αξιωματούχων. Η καλλιέργεια του φυτού αποτελούσε κρατικό μονοπώλιο, φρουρούνταν μέρα και νύχτα, και η συλλογή του γινόταν από άτομα της αυτοκρατορικής αυλής. Όλα αυτά για το λόγο ότι αναγνωριζόταν ευρέως η ικανότητα του να θεραπεύει οποιοδήποτε κακό, ακόμα και να παρατείνει τη ζωή, εξού και η ονομασία ''θαυματουργή ρίζα'' ή ''ρίζα της ζωής.

Η λατινική ονομασία του τζίνσενγκ είναι panax που προέρχεται από την ελληνική λέξη πανάκεια (θεραπεία επί πάσας νόσου). Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, υπάρχουν φυσικές ουσίες που προέρχονται από φυτά όπως το τζίνσενγκ, τα οποία έχουν μεταξύ άλλων και αντιγηραντικές ιδιότητες.

Στην Ευρώπη οι πρώτες πληροφορίες για το Τζίνσενγκ ανέρχονται στο 18ο αιώνα χάρη σε δύο Ιησουίτες (Samedo 1585 - 1658, Martini Martini 1614 - 1661). Το 1680 θα προσφερθεί για τις αφροδισιακές του ιδιότητες στον Λουδοβίκο ΙΔ' της Γαλλίας από τους απεσταλμένους του βασιλιά του Σιάμ. Τα χρόνια που θα ακολουθήσουν θα χρησιμοποιηθεί από τους ιατρούς της μισής Ευρώπης σαν αφροδισιακό, τονωτικό, σε περιπτώσεις σεξουαλικής ανικανότητας, νευρικών κρίσεων, αδυναμίας και κόπωσης. Το 19ο αιώνα θα χρησιμοποιηθεί σαν αντιπυρετικό, καταπραϋντικό και σε περιπτώσεις στομαχικών διαταραχών. Οι Ρώσοι το χρησιμοποιούσαν μέχρι πρόσφατα για τους αστροναύτες τους, ώστε να αποφεύγουν οι μολύνσεις κατά την διάρκεια του διαστημικού ταξιδιού.

Χαρακτηριστικά

Είναι ένα πολυετές ποώδες φυτό ύψους 40 - 60cm, με όρθιο στέλεχος, παλαμοειδή σύνθετα φύλλα(4 - 5) πράσινου χρώματος, ελλειπτικού σχήματος με οδοντωτές άκρες και λευκά άνθη με κίτρινο - πράσινες αποχρώσεις, ομαδοποιημένα σε ταξιανθίες σχήματος ομπρέλας. Τα άνθη παράγουν ομάδες από κόκκινους λαμπερούς καρπούς που περιέχουν δύο σπόρους.

Βότανο προσαρμογόνο. Είναι δηλαδή σε θέση να βελτιώσει τις σωματικές και διανοητικές ικανότητες μέσω της διέγερσης του ανοσοποιητικού συστήματος, της σύνθεσης πρωτεϊνών και της παραγωγής ριβοσωμάτων του ήπατος. Υπεύθυνες για αυτή τη προσαρμογόνο και τονωτική δράση είναι οι τζινσενοσίδες, ενώ τα παναξοσίδια φέρεται να έχουν υπογλυκαιμική δράση. Επίσης η χρήση του Τζινσενγκ φέρεται να προκαλεί αύξηση στα επίπεδα ACTH (αδρενοκορτικοτρόπος ορμόνη) και της κοτρικοστερόνης, εμποδίζει τη συσσώρευση αιμοπεταλίων, προστατεύει από την ιονίζουσα ακτινοβολία, μολυσματικούς και τοξικούς παράγοντες και δρα στο μεταβολισμό των λιπιδίων και των υδατανθράκων. Το τζίνσενγκ δρα και στην εντερική χλωρίδα εμποδίζοντας την ανάπτυξη κλωστηριδίων. Στις δυτικές χώρες το τζίνσενγκ χρησιμοποιείται και για τη καταπολέμηση του στρες.

Υψηλές δόσεις(15g/die) μπορούν να προκαλέσουν παρενέργειες όπως τρέμουλο, αϋπνία, ευερεθιστότητα και ορμονικές ανωμαλίες.
Πολλά φυτά με την ονομασία ginseng δεν ανήκουν στην ίδια οικογένεια και διαφέρουν όσον αφορά τη θεραπευτική τους δράση(Prince Ginseng - Pseudostellaria Heterophylla, Siberian Ginseng - Eleutherococcus Senticosus)

Ποικιλίες

Από τη ρίζα του ασιατικού φυτού (Panax Ginseng) προέρχονται τα σκευάσματα με το όνομα Τζίνσενγκ. Ωστόσο υπάρχουν και άλλα είδη φυτών ή ποικιλίες του είδους Panax που φέρουν το όνομα Τζίνσενγκ και έχουν παρόμοιες ευεργετικές ιδιότητες. Αυτά είναι το κινέζικο τζίνσενγκ (Panax Ginseng) και το κορεάτικο τζίνσενγκ (Panax Ginseng) που είναι ποικιλίες του ασιατικού. Το τζίνσενγκ Βορείου Αμερικής (Panax quinquefolium), το ρωσικό ή σιβηριανό τζίνσενγκ (Eleutherococcus senticosis), το βραζιλιάνικο τζίνσενγκ ( Pfaffia paniculata), το ινδικό τζίνσενγκ (Withana somnifera)

Οι δύο πιο σημαντικές ποικιλίες τζίνσενγκ είναι το κορεάτικο και σιβηριανό. Το τιτλοποιημένο υψηλής ποιότητας κορεάτικο τζίνσενγκ τονώνει τις διάφορες διανοητικές και σωματικές λειτουργίες, ενώ το στανταρισμένο υψηλής ποιότητας σιβηριανό τζίνσενγκ χαρακτηρίζεται από έντονη ανοσοδιεργετική δράση και ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Σε τι μορφή κυκλοφορεί

Κυκλοφορεί κυρίως σε κάψουλες, σιρόπια και αμπούλες. Περιέχεται ακόμη σε πολυβιταμινούχα συμπληρώματα διατροφής. Προτιμήστε τις κάψουλες ή τις αμπούλες, καθώς, σύμφωνα με τους ειδικούς, υφίστανται μικρότερη επεξεργασία και περιέχουν μεγαλύτερη ποσότητα από τα δραστικά συστατικά του. Θα βρείτε ακόμη σε καταστήματα με βότανα ολόκληρη τη ρίζα του φυτού, που είναι, ωστόσο, αρκετά ακριβή. Για καλύτερα αποτελέσματα, μπορείτε να μασήσετε ένα μικρό κομμάτι της ρίζας του φυτού, η οποία είναι όμως λίγο πικρή. Μπορείτε ακόμη να την προσθέσετε στην αγαπημένη σας σαλάτα.

Πόσο πρέπει να πάρετε

Η δοσολογία εξαρτάται από το πρόβλημα που αντιμετωπίζετε. Αν λαμβάνετε το τζίνσενγκ για τόνωση του οργανισμού, μία αμπούλα ή μία κάψουλα την ημέρα είναι ικανοποιητική ποσότητα. Αν λαμβάνετε τζίνσενγκ σε μορφή σιροπιού, μία κουταλιά την ημέρα είναι αρκετή. Καλό είναι να λαμβάνετε το τζίνσενγκ το πρωί, που το έχετε μεγαλύτερη ανάγκη. Λόγω του ότι η μακροπρόθεσμη δράση του τζίνσενγκ δεν έχει μελετηθεί αρκετά, καλό είναι να μην το χρησιμοποιήσετε περισσότερο από 3 μήνες.

Τι πρέπει να προσέξετε

Γενικά θεωρείται ασφαλές βότανο, καθώς δεν έχουν διαπιστωθεί μέχρι σήμερα βλαβερές επιδράσεις του στον οργανισμό. Σε μεγάλες ποσότητες, όμως, μπορεί να φέρει νευρικότητα, υπερδιέγερση, αϋπνία, πονοκέφαλο, δερματίτιδες και γαστρεντερικά προβλήματα. Αποφύγετε το τζίνσενγκ αν είστε διαβητικοί, αν έχετε υψηλή πίεση ή υποφέρετε από καρδιαγγειακή πάθηση. Αποφύγετε να πάρετε σκευάσματα που περιέχουν τζίνσενγκ το βράδυ ή αργά το απόγευμα, επειδή μπορεί να προκαλέσουν αϋπνία. Αποφύγετε επίσης να το παίρνετε μαζί με αλλά διεγερτικά όπως είναι η καφεΐνη, και μην το συνδυάζετε με διεγερτικά χάπια ή ορμόνες. Αν είστε νευρικοί ή ευερέθιστοι, μη λαμβάνετε μεγάλες ποσότητες. Αποφύγετε το τζίνσενγκ, αν βρίσκεστε σε περίοδο εγκυμοσύνης ή θηλάζετε, καθώς δεν έχουν διευκρινιστεί οι επιπτώσεις του στο έμβρυο ή στο μωρό.

Το παρακάτω video δείχνει το πως καλλιεργείται στην USA (Wisconsin) το Τζίνσεγκ.