Έθιμα για την Κυριακή των Βαΐων

Την Κυριακή των Βαΐων, σε ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, όλοι οι ναοί στολίζονται με κλαδιά από βάγια, ή φοίνικες δηλαδή από άλλα νικητήρια φυτά, όπως δάφνη, ιτιά, μυρτιά και ελιά. Μετά τη λειτουργία μοιράζονται στους πιστούς.
Η εκκλησία μας καθιέρωσε ήδη από τον 9ο αιώνα το έθιμο αυτό μια και όπως αναφέρει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης «όχλος πολύς...έλαβον τα βαΐα των φοινίκων και εξήλθον εις υπάντησιν αυτώ».
Στα πρώτα χριστιανικά χρόνια, στα Ιεροσόλυμα, ο επίσκοπος έμπαινε στην πόλη «επί πώλου όνου», αναπαριστάνοντας το γεγονός, ενώ στα βυζαντικά γινόνταν «ο περίπατος του αυτοκράτορα», από το Παλάτι προς τη Μεγάλη Εκκλησία. Στη διαδρομή αυτή ο αυτοκράτορας μοίραζε στον κόσμο βάγια και σταυρούς και ο Πατριάρχης σταυρούς και κεριά.
Με τα βάγια οι πιστοί στόλιζαν τους τοίχους των σπιτιών και το εικονοστάσι τους. Και σήμερα όλες οι εκκλησίες στολίζονται με δαφνόφυλλα ή βάγια.
Τα "βαγιοχτυπήματα"
Τα παλιότερα χρόνια τους τα προμήθευαν τα νιόπαντρα ζευγάρια της χρονιάς ή και μόνο οι νιόπαντρες γυναίκες, για το καλό του γάμου τους.
Πίστευαν πως η γονιμοποιός δύναμη που κρύβουν τα φυτά αυτά
θα μεταφερόταν και στις ίδιες και η μια χτυπούσε την άλλη με τα βάγια.
Τα "βαγιοχτυπήματα" σιγά-σιγά άρχισαν να γίνονται και από τις άλλες γυναίκες
και τα παιδιά τις μιμούνταν και όπως χτυπιούνταν μεταξύ τους εύχονταν:
"Και του χρόνου, να μη σε πιάν' η μυίγα".
Δυνάμεις ιαματικές και αποτρεπτικές, μαζί με τις γονιμοποιές, αποδίδονταν στα βάγια και γι αυτό έπρεπε μετά την εκκλησία όλα να τα "βατσάσουν" για το καλό.
Τα δέντρα, τα περβόλια, τα κλήματα, τις στάνες, τα ζώα, τους μύλους, τις βάρκες.
Από ένα κλαδάκι κρεμούσαν στα οπωροφόρα, για να καρπίζουν και στα κηπευτικά, για να μην τα πιάνει το σκουλήκι.
"Μέσα βάγια και χαρές,
όξω ψύλλοι, κόριζες !"
‘Ολα εξαφανίζονταν από τα σπίτια μόλις μπαίναν τα βάγια. Κρατούσαν την πρώτη θέση στο εικονοστάσι και μ' αυτά "κάπνιζαν" οι γυναίκες τα παιδιά για το "κακό το μάτι".
Στη Λέσβο τα παιδιά, μετά την εκκλησία, στόλιζαν ένα δεμάτι από κλαδιά δάφνης με κόκκινα ή πράσινα πανάκια από καινούργιο φουστάνι, κρεμούσαν κι ένα κουδούνι και καθώς πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι ψάλλοντας και λέγοντας εξορκισμούς για τους ψύλλους και τα ποντίκια, έδιναν και ένα κλαράκι δάφνης στη νοικοκυρά.
Στο τέλος ζητούσαν και το χάρισμά τους: "Χρόνια πολλά, εν ονόματι Κυρίου, δό μ' τ' αυγό να φύγω"
Στην Ανατολική Ρωμυλία, τα κορίτσια έφτιαχναν με τα βάγια στεφάνια, τους έδεναν μια κόκκινη κλωστή και τραγουδώντας όλες μαζί πήγαιναν και τα πέταγαν στο ρέμα κι όπως έπαιρνε τα στεφάνια το νερό, όποιας πήγαινε μπροστά εκείνη θα γινόταν "συντέκνησσα". Πρώτη στο γυρισμό, πρώτη στο χορό και στο δικό της σπίτι η μάνα της θα έφτιαχνε τα φασόλια και θα τις φίλευε όλες, μαζί με ελιές.
Στη Τήνο, την Κυριακή των Βαΐων, τα παιδιά τριγύριζαν στους δρόμους
κρατώντας μαζί με το στεφάνι τους την "αργινάρα", μια ξύλινη ή και σιδερένια ροκάνα που τη στριφογύριζαν με δύναμη. Μέσα σε εκκωφαντικό θόρυβο κατέληγαν στη θάλασσα, όπου πετούσαν στο στεφάνι στο νερό.
Το έθιμο της περιφοράς των κλαδιών θυμίζει την "ειρεσιώνη", το στολισμένο με καρπούς κλαδί, που στις γιορτές της άνοιξης περιέφεραν στους δρόμους τα παιδιά, στην αρχαιότητα. Τα βάγια τα έπλεκαν σε πάρα πολλά σχέδια:
φεγγάρια, πλοία, γαϊδουράκια, το πιο συνηθισμένο όμως ήταν ο σταυρός.
Σε μερικά μέρη τους έδιναν το σχήμα του ψαριού. Ψάρι είχαν σαν σημάδι αναγνώρισης οι πρώτοι χριστιανοί, η λέξη ΙΧΘΥΣ, εξάλλου, προέρχεται από τα αρχικά Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ.
Αν και είναι εκόμα σαρακοστή, η εκκλησία την Κυριακή των Βαϊων επιτρέπει το ψάρι. Έτσι και το τραγούδι των παιδιών λέει:
"Βάγια, Βάγια των βαγιών,
τρώνε ψάρι και κολιό,
κι ως την άλλη Κυριακή
με το κόκκινο αυγό ! "
Το διαβάσαμε στο paidika.gr
Δημοφιλέστερα Άρθρα
- Τα πιό όμορφα λουλούδια του καλοκαιριού!
- Πως να φτιάξετε τα δικά σας αποξηραμένα φρούτα
- Γαρύφαλλο, το "άνθος του Διός", καλλιέργεια και ιδιότητες
- Πώς καλλιεργούμε το καρπούζι;
- Σπαθόλαδο: πώς το φτιάχνουμε
- Tροφές κατά του πονοκεφάλου
- Η ιδέα του βραχόκηπου
- Φυτέψτε Λουσίντουμ Βιβούρνο για όμορφη μπορντούρα
- Πως φτιάχνουμε λιαστές ντομάτες
- Λαχανόκηπος σε γλάστρες
Αυτό το γνωρίζατε;
-
Γνωρίζετε γιατί τα φίδια έχασαν τα πόδια τους;
Αξονικές τομογραφίες ενός μακρόστενου πλάσματος που ζούσε παράλληλα με τους δεινόσαυρους πριν από 90 εκατομμύρια χρόνια δείχνει να...
-
Τις τελευταίες μέρες των δεινοσαύρων ξαναζεί η Γη
Ακόμα και με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις, δεν χωράει πλέον αμφιβολία ότι ο πλανήτης εισέρχεται σε μια περίοδο...
-
Λιγότερα λιοντάρια
Το φαινόμενο ανέλυσε μια ομάδα Καναδών επιστημόνων με μια απλή μαθηματική εξίσωση την οποία αποκαλούν «νόμο κλιμάκωσης ισχύος».Οι...
-
Οι αλλεργίες της άνοιξης: τα κύρια αλλεργιογόνα
Η αλλεργία είναι η αντίδραση του οργανισμού σε κάποιες ουσίες, τα λεγόμενα αλλεργιογόνα. Τα αλλεργιογόνα είναι χημικές ενώσεις...
Ζώα και κήπος
Άνοιξη, αλλεργίες και κατοικίδια
Η Άνοιξη μπήκε για τα καλά και συνήθως σκεφτόμαστε εκδρομές, την ανάσα στην ντουλάπα μας ή την καινούρια διακόσμηση του σπιτιού μας....
διαβάστε αναλυτικά »
Αυτό το γνωρίζατε;
Το έθιμο του Μάρτη!
Ένα βραχιολάκι από άσπρη και κόκκινη κλωστή είναι το έθιμο που συνοδεύει την πρώτη μέρα του Μάρτη.Πρόκειται για ένα παμπάλαιο έθιμο, το...
διαβάστε αναλυτικά »
Αυτό το γνωρίζατε;
Πως φτιάχνουμε χαρταετό
Πλησιάζει η Καθαρά Δευτέρα και η έναρξη της Σαρακοστής θα δοθεί για άλλη μια φορά σε κάποιον λόφο για να «καθαρίσουμε» από...
διαβάστε αναλυτικά »
Αυτό το γνωρίζατε;
Τι πρέπει να προσέξουμε για το τραπέζι της Σαρακοστής
Στον ετήσιο προγραμματισμό του για τους ελέγχους στα τρόφιμα, ο ΕΦΕΤ προβλέπει την εντατικοποίηση των ελέγχων που διενεργούνται στην αγορά των τροφίμων...
διαβάστε αναλυτικά »
Αυτό το γνωρίζατε;
Τσικνοπέμπτη: έθιμα και διατροφή
Από τα παλιά χρόνια οι διάφορες Καρναβαλίστικες εκδηλώσεις φτωχών και πλουσίων, άρχιζαν από την Τσικνοπέμπτη, δηλαδή την Πέμπτη ημέρα της εβδομάδος πριν...
διαβάστε αναλυτικά »
Χρήσιμα και απαραίτητα
Καυσόξυλα: ποιά δέντρα είναι κατάλληλα
Το οξύτερο και σοβαρότερο πρόβλημα του ελληνικού Χειμώνα, όπως ακριβώς το αντιμετωπίζουμε τα τελευταία χρόνια όχι μόνο στα νοικοκυριά αλλά και στους...
διαβάστε αναλυτικά »
Φυτά εσωτερικού χώρου
Φυτά στο σπίτι, για ομορφιά και ψυχική υγεία
Κάνε τη ζωή σου πιο όμορφη, βάζοντας φυτά εσωτερικού χώρου στο σπίτι σου. Απλά και εύκολα. Θα το έχεις παρατηρήσει πως κάθε...
διαβάστε αναλυτικά »
Φυτά
Μύρισε… φυσική καθαριότητα !!!
Εύκολα και οικολογικά, διώξτε τις δυσάρεστες μυρωδιές από τον χώρο σας! Ας δούμε τί μπορούμε να κάνουμε.-Σε νερό που βράζει ρίχνω ένα...
διαβάστε αναλυτικά »