Η κάμπια των πεύκων ή πιτυοκάμπη (Thaumetopoea pityocampa) είναι ένας από τους σημαντικότερους εχθρούς όλων των πεύκων. Είναι ένα νυκτόβιο λεπιδόπτερο της οικογένειας Thaumetopoeidae. Οι προμύμφες του εντόμου καταναλώνουν μεγάλο μέρος της φυλλικής επιφάνειας των πεύκων με αποτέλεσμα να περιορίζετε σημαντικά η ανάπτυξη των νεαρών δένδρων ενώ μεγλαλες προσβολές για συνεχόμενα έτη μπορεί να οδηγήσουν και στην ξήρανση νεαρών αλλά και μεγάλων σε ηλικία πεύκων. Η παρουσία του εντόμου είναι αισθητή σε όλα τα πευκοδάση αλλά μεγαλύτερη ζημιά παθαίνουν τα δένδρα που υποσιτίζονται και έτσι το πευκοδάσος αυτό δεν ‘αναγεννιέται’ ενώ αυτή την στιγμή δεν υπάρχουν φυσικοί εχθροί της κάμπιας. Μεγάλες προσβολές συναντάμε επίσης σε μικρά και σε μεγάλα πεύκα κατοικιμένων περιοχών, όπως σε σπίτια, δημόσια πάρκα, δασήλια, πλατείες και εξοχικές κατοικίες. Χαρακτηριστικό επίσης της προνύμφης (κάμπιας) είναι και οι αλλεργικές αντιδράσεις που προκαλεί (αλλεργίες) σε όποιον τις πλησιάζει καθώς μόλις οι κάμπιες απειληθούν διασπείρουν στον αέρα τρίχες με τοξίνες που ερεθίζουν δέρμα, μάτια και το αναπνευστικό σύστημα του ανθρώπου.

Τα ενήλικα έντομα (λεπιδόπτερα) εμφανίζονται από τέλος Ιουλίου μέχρι και Οκτώβριο με τις περισσότερες πτήσεις τον μήνα Αύγουστο, μπορούν να ζήσουν μόνο λίγες ημέρες και στο σύντομο αυτό διάστημα ζευγαρώνουν και ωοτοκούν μέσα στις πευκοβελόνες. Κάθε θηλυκό μπορεί να εναποθέσει περισσότερα από 300 αυγά, συνήθως σε ομάδες των 70 αυγών μέσα σε μετάξινες θήκες. Οι νεαρές προνύμφες (κάμπιες) εμφανίζονται 30‐45 ημέρες μετά και τρέφονται τη νύχτα με πευκοβελόνες ενώ κρύβονται την ημέρα μέσα στη φωλιά τους. Μπορούν να καταναλώσουν μεγάλη ποσότητα πευκοβελόνων και αυτό μπορεί να στρεσάρει ιδιαίτερα τα νεαρά πεύκα 3-5 ετών. Μόλις μεγαλώσουν σε μέγεθος αρχίζουν να υφαίνουν το κουκούλι για να προστατεύονται μέσα σε αυτό από τις καιρικές συνθήκες και τους φυσικούς εχθρούς.

Οι προνύμφες της πιτυοκάμπης ολοκληρώνουν την ανάπτυξη τους σε πέντε προνυμφικά στάδια μέχρι την αρχή της επώμενης άνοιξης και στη συνέχεια πηγαίνουν προς την αναζήτηση της κατάλληλης θέσης για να νυμφωθούν μεσά στο έδαφος. Είναι χαρακτηριστικός ο σχηματισμός μεγάλης γραμμής (λιτανεία) με τα σώματα των προνυμφών πάνω στο χώμα ή σε στερεό έδαφος να ακολουθούν το ένα το άλλο προσπαθώντας να διατηρήσουν επαφή. Την κάθε ομάδα (γραμμή) καθοδηγεί πάντα ένα θηλυκό άτομο. Οι προνύφες μεγαλώνοντας γίνονται νύμφες εντός του εδάφους και επιζητούν συνήθως ελαφρύ, ηλιόλουστο και αφράτο χώμα. Η νύμφωση γίνεται σε βάθος 5-20 εκατοστα εντός μετάξινου βομβυκίου και μπορεί να διαρκέσει 4‐5 μήνες, ενώ μερικές φορές παρατηρείται και παράταση αυτής της νύνφωσης για κάποιο μέρος του πληθυσμού για περισσότερα από 2 έτη. Τόν Ιούλιο με Αύγουστο εμφανίζονται ξανά τα πρώτα ενήλικα έντομα για να ξαναρχήσει ο βιολογικός κύκλος της κάμπιας.

Λόγω της μέγάλης ζημιάς που μπορεί να προκαλέσει η πιτυοκάμπη στα πεύκα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στην καταπολέμηση της.
Οι χημικές μέθοδοι ελέγχου του εντόμου με εντομοκτόνα είναι πλέον ξεπερασμένες, μη αποτελεσματικές και επικίνδυνες για το περιβάλλον και τον άνθρωπο γενικά, αλλά και για την πλούσια πανίδα των πευκοδασών ειδικότερα.
Η βιολογική καταπολέμηση όμως δεν στερείται πλέον σε αποτελεσματικότητα της χημικής, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη και την μηδενική επίδραση της μεθόδου αύτης στο οικοσύστημα των πευκοδάσων. Αξίζει να τονίσουμε ότι οι βιολογικές μέθοδοι καταπολέμησης είναι όλες απόλυτα συμβατές με το σύνολο των φυσικών εχθρών όπως αρπακτικά έντομα και παρασιτοειδή, πουλιά, τρωκτικά κ.α.

Ο βάκιλος της Θουριγίας (Bacillus Thuringiensis) είναι η πιο διαδεδομένη βιολογική μέθοδος καταπολέμησης της κάμπιας του πεύκου (καταπολέμηση των νεοεκκολαπτόμενων προνύμφων). Είναι σε μορφή σκόνης και χρησιμοποιείται με ψεκασμούς των δέντρων. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για αεροψεκασμούς με αεροσκάφος σε μεγάλα πευκοδάση, ενώ τα υπόλοιπα βιολογικά μέσα παρουσιάζουν δυσκολίες σε αυτού του είδους την εφαρμογή.
Πρέπει να ψεκάζεται όλη η κόμη του πεύκου αργά το σούρουπο (απόγευμα) ώστε όταν οι νεαρές προνύμφες της πιτυοκάμπης βγουν το βράδυ για να τραφούν, να καταπιούν την τοξίνη του βάκιλου και έτσι σε βάθος χρόνου να πεθάνουν. Το πλεονεκτήμα είναι η ευκολία της εφαρμογής (απλός ψεκασμός με ψεκαστήρα ή ψεκαστικό μηχάνημα) και ή υψηλή αποτελεσματικότητα που μπορεί να θανατώσει μέχρι και το 90% από στις νεοεκκολαπτόμενες προνύμφες. Πρέπει όμως να προσέξουμε την χρονική στιγμή του ψεκασμού ώστε η εφαρμογές να γίνουν όταν έχει εκκολαφθεί άνω του 90% των αυγών. Εφαρμογές με ψεκασμούς νωρίτερα πολύ ή αργότερα απο την εκκόλαψη των αυγών μπορεί να έχουν χαμηλή αποτελεσματικότητα για αυτό και συνίσταται 2-3 ψεκάσμους κάθε χρόνο ανά ένα μήνα από τις 15 Οκτωμβρίου μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου. Οι ανεπτυγμένες προνύμφες μπορεί να ξεφύγουν απο την δράση του βάκιλλου και δεν θα θανατοθούν.

Εάν δεν θέλουμε ή δεν μπορούμε να ψεκάσουμε με βάκιλλο, θα πρέπει τότε κόβουμε και να πετάμε μακριά, όσο πιο πολλά κουκούλια με προνύμφες μπορούμε από τα πεύκα στο τέλος του Χειμώνα με αρχές της Ανοιξη. Κατα την διαδικασία αυτη θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί και να μην έρθουμε σε επαφή με τις προνύμφες, γι αυτό και χρησιμοποιούνται συνήθως μεγάλα ψαλίδια κορυφής για το κόψιμο των κουκουλιών. Με αυτο τον τρόπο μειώνουμε αρκετά την προσβολή της επόμενης χρονιάς

Το διαβάσαμε στο geoponiko-parko.gr