Έδαφος είναι το επιφανειακό στρώμα του φλοιού της γης, το οποίο αποτελείται από ανόργανη και οργανική ύλη, αέρα και ζωντανούς οργανισμούς. Επειδή ο σχηματισμός του είναι μια διεργασία εξαιρετικά αργή μπορεί να θεωρηθεί μη ανανεώσιμος φυσικός πόρος.
Το έδαφος μας εξασφαλίζει τροφή, βιομάζα και πρώτες ύλες. Αποτελεί συνιστώσα του φυσικού πλούτου και παίζει σημαντικό ρόλο ως «τράπεζα» τροφής και γονιδίων. Το έδαφος αποθηκεύει, διηθεί, μετασχηματίζει θρεπτικά συστατικά και άνθρακα. Επίσης διατηρεί το νερό στην επιφάνεια της γης. Είναι λοιπόν προφανής η τεράστια σημασία που έχει το έδαφος σε κάθε πτυχή για τη ζωή στον πλανήτη.
Η οργανική ουσία θεωρείται ζωτικό συστατικό ενός υγιούς εδάφους και η μείωσή της έχει ως αποτέλεσμα την υποβάθμισή του.
Η οργανική ύλη είναι ίσως ο σπουδαιότερος παράγοντας σχηματισμού σταθερής δομής. Τα οργανικά κολλοειδή συνδέουν τους κόκκους του εδάφους μεταξύ τους.
Και οι διάφοροι οργανισμοί (μύκητες, γαιοσκώληκες) παίζουν συνδετικό ρόλο του εδαφικού κολλοειδούς και βελτιώνουν το εδαφικό πορώδες.
Η μείωση της οργανικής ουσίας προκαλείται από τη μειωμένη παρουσία οργανισμών που βρίσκονται σε αποσύνθεση. Η οργανική ουσία του εδάφους περιλαμβάνει, λοιπόν, όλους τους ζωντανούς οργανισμούς του εδάφους μαζί με τα υπολείμματα νεκρών οργανισμών στους διάφορους βαθμούς αποσύνθεσής τους.
Πηγές οργανικής ουσίας είναι: τα υπολείμματα συγκομιδής, τα λιπάσματα ζωικής προελεύσεως, η χλωρή λίπανση.
Χούμος ονομάζεται (Scheflen 1956) το σύνολο της οργανικής ύλης η οποία βρίσκεται στα επιφανειακά στρώματα του εδάφους και η οποία υποβάλεται σε συνεχείς διεργασίες αποσύνθεσης και σύνθεσης νέων ουσιών. Ο χούμος δημιουργείται από τα φύλλα και τις βελόνες που πέφτουν κάθε χρόνο, τα υπολείμματα κλαδιών και ριζών καθώς και από τα απορρίμματα και υπολείμματα των ζωϊκών οργανισμών. Την αποσύνθεση των υπολειμμάτων αυτών αναλαμβάνουν διάφοροι μικροοργανισμοί και βακτηρίδια.
Ο χούμος διακρίνεται σε: χουµικά οξέα (µεγάλου µοριακού βάρους, µακροµόρια), φουλβικά οξέα (µικρού µοριακού βάρους). Το κομπόστ είναι φυσικό λίπασμα που παράγεται από την αποσύνθεση των οργανικών υλικών (φύλλα, κλαδιά, υπολείμματα κουζίνας: φρούτα, λαχανικά, κατακάθια καφέ κλπ). Απάνταται με τον όρο χούμος ή εδαφοβελτιωτικό. Η διαδικασία παρασκευής κομπόστ από τα οργανικά συστατικά αναφέρεται ως κομποστοποίηση.
Τα λιπάσματα επομένως διακρίνονται στα οργανικά και στα χηµικά:
Στα οργανικά λιπάσµατα περιλαµβάνονται το φυσικό λίπασµα ( η κοπριά , η τύρφη, τα πριονίδια, τα υπολείµµατα οινοποιίας, ζυθοποιίας, τα φύκια, η στάχτη ξύλου και κάρβουνου, τα απορρίµµατα των πόλεων, οι καλλιέργειες χλωρής κάλυψης (µετά από παράχωµα ώστε να σαπίσουν) που είναι η µηδική, ο βίκος, το τριφύλλι κ.α.
Τα χηµικά λιπάσµατα είναι ενώσεις που παρασκευάζονται στα χηµικά εργοστάσια και περιέχουν άζωτο, φωσφόρο, κάλιο, τα τρία δηλαδή κύρια στοιχεία τροφής των φυτών. Τα χηµικά λιπάσµατα εφόσον χρησιµοποιούνται σωστά, αυξάνουν την παραγωγή των φυτών και την ποιότητα των προϊόντων. Για τα χημικά λιπάσματα θα γίνει λόγος σε επόμενο άρθρο
Πηγή:ellinikigeorgia.gr
