Η πικρή αλήθεια είναι ότι και στο παρελθόν και στο παρόν και στο μέλλον πολύ λίγοι μαθητές ανακάλυψαν, ανακαλύπτουν και θ’ ανακαλύψουν τη σημασία και την προσφορά μιας καλής διατροφής στην ευκολότερη κατανόηση και εκμάθηση.
Η σημασία της επαρκούς διατροφής πρωί-μεσημέρι-βράδυ.
Έχει αποδειχθεί πλέον σε εκατοντάδες έρευνες ότι η σωστή διατροφή, το πρωί, συμβάλλει στη διαφοροποίηση του δείκτη ευφυΐας και της ικανότητας μάθησης μεταξύ παιδιών που είχαν φάει ένα πλούσιο πρωινό και αυτών που ήταν νηστικά ή είχαν φάει κάτι πρόχειρο.
Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι η απόδοση των παιδιών που δεν έχουν καταναλώσει ένα καλό πρωινό ότι μειώνεται ολοένα και περισσότερο με το πέρασμα της ώρας.
Αυτό οφείλεται πολύ απλά στην ποιότητα της ενέργειας που κρύβουν οι διάφορες τροφές. Ένας καλός συνδυασμός από τροφές με υψηλή ποιότητα ενέργειας θα φέρει ασφαλώς και το ανάλογο αποτέλεσμα.
Για να καταλάβετε καλύτερα, σας φέρνω το απλό παράδειγμα της βενζίνης που χρησιμοποιούν τα αυτοκίνητα.
Τα αυτοκίνητα νέας τεχνολογίας χρησιμοποιούν την «αμόλυβδη», ενώ τα υπόλοιπα τη «σούπερ». Υπάρχει, βέβαια, και η «απλή», που φαινομενικά μπορεί να κινήσει ένα αυτοκίνητο, αλλά, ταυτόχρονα, το δυσκολεύει, ενώ η παρατεταμένη χρήση της επιφέρει καταστροφή του κινητήρα.
Ο οργανισμός χρειάζεται λοιπόν καλά «καύσιμα» για να μπορέσει να λειτουργήσει σωστά και οι τροφές είναι το μέσον για να τα προμηθευτεί. Και όσο καλύτερα καύσιμα έχει στη διάθεσή του τόσο αποτελεσματικότερα θα μπορέσει να τα αξιοποιήσει για τη σωστή λειτουργία του νου του, τη σωστή θρέψη και κατ’ επέκταση, τη σωστή του ανάπτυξη.
Η ποιοτική διαφορά μεταξύ των τροφών έγκειται στην περιεκτικότητά τους σε διάφορα θρεπτικά συστατικά. Για να καταλάβουμε περισσότερο, αρκεί να συνειδητοποιήσουμε πως δεν τρώμε μόνο για να γεμίσουμε το στομάχι μας ή για να πετύχουμε ένα καλό γευστικό αποτέλεσμα, αλλά και για να εφοδιάσουμε τον οργανισμό με τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ώστε να λειτουργήσει όχι μόνο σήμερα αλλά και για τα υπόλοιπα χρόνια.
Η ανάγκη του σώματος και για το τελευταίο θρεπτικό συστατικό
Ο οργανισμός, όπως γνωρίζουμε, έχει ανάγκη απ’ όλα τα θρεπτικά συστατικά που μπορεί να του διαθέσει η φύση. Οι πρωτεΐνες, οι υδατάνθρακες, τα λίπη, οι διαιτητικές ίνες, οι βιταμίνες και τα μέταλλα πρέπει να συμμετέχουν στη διατροφή αρμονικά και με συγκεκριμένες αναλογίες μεταξύ τους, ώστε να υπάρξει ένα επιθυμητό αποτέλεσμα. Αν για τον οποιονδήποτε λόγο μια τροφή ή ένας συνδυασμός τροφών παρέχει ένα μέρος μόνο από τα παραπάνω, αδιαφορώντας για την αρμονική τους συνύπαρξη, τότε, μακροχρόνια, θα συμβεί ότι και με το αυτοκίνητο που χρησιμοποιεί «απλή» βενζίνη, ενώ είναι κατασκευασμένο να λειτουργεί με την καλύτερη.
Το γάλα, είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη των παιδιών μόνο του ή ακόμα και με το κρουασάν ή την τυρόπιτα αποτελούν πολύ φτωχό συνδυασμό, ώστε να παρέχουν την αρμονία και τη σωστή αναλογία όλων των θρεπτικών συστατικών, που είναι απαραίτητα για τη σωστή ανάπτυξη και καλή επίδοση του παιδιού στο σχολείο.
Η διατροφή αυτού του είδους είναι – σε μεγάλο βαθμό – ελλιπής σε αρκετές βιταμίνες όπως η βιταμίνη C, πολύτιμη κυρίως το χειμώνα, οι βιταμίνες A, E, αρκετά μέταλλα, όπως το μαγνήσιο και ο ψευδάργυρος – η έλλειψη των οποίων μπορεί να οδηγήσει σε έντονη επιθυμία για σοκολάτα και αλμυρά αντίστοιχα – αλλά και σε μία σειρά από πρωτεΐνες και ιδιαίτερα στα αμινοξέα τους που απαιτούνται για τη σωστή χρησιμοποίηση των πρωτεϊνών του γάλακτος.
Στο σημείο αυτό, πρέπει να τονίσω πως η διατροφή των μαθητών στο σχολείο είναι και πρέπει να είναι σε απόλυτη συνάρτηση με τη διατροφή τους στο σπίτι. Το καλό πρωινό, δηλαδή, είναι θεμελιώδους σημασίας. Αυτό σημαίνει ότι ο συνδυασμός των τροφών που θα δοθούν στο παιδί για το πρωινό του γεύμα και, στη συνέχεια, στο κολατσιό του στο σχολείο θα πρέπει να το εφοδιάσει ΕΠΑΡΚΩΣ με όλα τα θρεπτικά συστατικά που αναφέραμε παραπάνω.
Το πρωινό αυτό θα πρέπει να αποτελείται από ένα φυσικό χυμό φρούτων, σε αποχυμωτή, που να περιέχει και καρότο, ώστε να εξασφαλίζουμε μια καλή δόση βιταμινών C και Α και στη συνέχεια, θα πρέπει να συνοδεύεται από μια μερίδα δημητριακών πλήρους άλεσης όπως κουάκερ, μούσλι, βρασμένο στάρι, γαρνιρισμένα πάντα με άφθονους ανάλατους ξηρούς καρπούς και φρέσκα ή ξηρά φρούτα ή μια ή δύο φέτες ψωμί ολικής άλεσης με βούτυρο και μέλι. Επίσης, ένα αβγό συνοδευόμενο από ψωμί ολικής άλεσης ή από τοστ με ψωμί ολικής άλεσης θα αποτελούσε θαυμάσια ιδέα. Με οποιαδήποτε απ’ αυτές τις εναλλακτικές λύσεις εξασφαλίζουμε μια μεγάλη ποσότητα θρεπτικών συστατικών όπως πρωτεΐνες, βιταμίνες, μέταλλα και φυτικές ίνες.
Όταν λοιπόν, το παιδί δεν παίρνει κολατσιό από το σπίτι, θα πρέπει να μπορεί να βρει στην καντίνα του σχολείου του παστεριωμένο γάλα σε ατομική συσκευασία, σάντουιτς ή τοστ από ψωμί ολικής άλεσης με τόνο ή άπαχο ζαμπόν και τυρί άριστης ποιότητας – που θα περιέχουν επίσης, και ένα κομμάτι μαρούλι ή ντομάτα ή πιπεριά – επίσης, τουλάχιστον έτοιμους φυσικούς χυμούς χωρίς ζάχαρη και οπωσδήποτε, χωρίς ανθρακικό, φρυγανιές, κουλούρια ή σταφιδόψωμα από αλεύρι ολικής άλεσης.
Παραπάνω αναφερθήκαμε στη σημασία της διαφορετικής ποιότητας της ενέργειας και ερχόμαστε τώρα να τα συγκρίνουμε με τα προϊόντα που συνήθως κυκλοφορούν στις σχολικές καντίνες. Όλα αυτά παρέχουν πάρα πολλούς επεξεργασμένους υδατάνθρακες, που έχουν απογυμνωθεί από τα θρεπτικά τους συστατικά που χρειάζεται για τη σωστή του ανάπτυξη. Αυτό έχει ως συνέπεια να προετοιμάζουμε τους αυριανούς υπερχοληστεριναιμικούς, παχύσαρκους διαβητικούς, καρδιακούς και καρκινοπαθείς ασθενείς.
Η συχνότητα και η ποιότητα των γευμάτων.
Τα γεύματα θα πρέπει να είναι πολύ ελαφρά στη σύνθεσή τους. Ένα βαρύ γεύμα προκειμένου να αποδομηθεί από τον οργανισμό μας απαιτεί μεγάλες ποσότητες αίματος που κατευθύνονται προς το στομάχι. Αυτό έχει ως συνέπεια να στερείται η σωστή αιμάτωση από όλα τα όργανα του σώματος και φυσικά και από τον εγκέφαλο. Αυτό που συμβαίνει τελικά είναι να μας πιάνει υπνηλία και αν δεν πάμε για ύπνο η απόδοσή μας θα είναι αρκετά περιορισμένη. Επίσης το καλό μάσημα των τροφών βοηθά στην καλύτερη αποδόμηση των τροφών άρα και στην ταχύτερη πέψη τους. Τα πολλά υγρά ταυτόχρονα με τα γεύματα αραιώνουν τα πεπτικά υγρά και δυσκολεύουν τη χώνεψη. Νερό είναι χρήσιμο να πίνουμε 5-10 λεπτά πριν την έναρξη του γεύματος – ώστε να μη διψάμε μετά – και κατά τη διάρκεια του γεύματος έως και μία ώρα μετά από ελάχιστο έως καθόλου. Ακόμα και το νερό θα πρέπει να το πίνουμε με μικρές γουλιές που θα τις κρατάμε λίγο στο στόμα πριν τις καταπιούμε. Με τον τρόπο αυτό ενυδατώνεται και αξιοποιεί καλύτερα το νερό το σώμα μας. Ας μην ξεχνάμε πως το σώμα μας περιέχει 50-60% νερό και τα κύτταρά μας υπάρχουν σε περιβάλλον υγρασίας. Ένας καλά ενυδατωμένος οργανισμός μεταφέρει με ευκολία θρεπτικά συστατικά στον πυρήνα του κυττάρου και αποβάλει τα παραπροϊόντα της θρέψης. Εφόσον οι τροφές που καταναλώνουμε είναι πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά, τότε συνδυασμό με την καλή ενυδάτωση του σώματός μας θα αποτελέσουν το μυστικό της σωματικής και πνευματικής ευεξίας του σώματός μας. Άφθονο νερό λοιπόν αλλά και τροφές που περιέχουν αρκετό νερό όπως τα φρέσκα φρούτα και οι χυμοί θα μας εξασφαλίσουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Βαγγέλης Ζουμπανέας
Διαιτολόγος Διατροφολόγος,
μέλος της επιστημονικής ομάδας Διατροφή
Το διαβάσαμε στο greece.fage.eu
