Το Σκυλάκι (Antirrhinum majus) είναι ανθεκτικό στο κρύο, ετήσιο φυτό, που καλλιεργείται για τα άνθη του. Το ύψος του αρχίζει από τα 15 εκ. και μπορεί να φτάσει ακόμη και τα 120, ανάλογα με την ποικιλία. Όσο για την ποικιλία του, αυτή κι αν είναι μεγάλη: μπορεί να είναι λευκό, κίτρινο, πορτοκαλί ή και να έχει κάποια απόχρωση του κόκκινου ή του φούξια.

Από τα παλαιότερα καλλωπιστικά φυτά, που πάντα συγκινούσε και συγκινεί τα παιδιά καθώς, όταν πιέζει κανείς το άνθος του απ’ το πλάι, αυτό ανοιγοκλείνει, μοιάζοντας με στόμα ζώου. Επίσης δεν αφήνει ασυγκίνητους και τους μεγάλους.

Εύκολο στην καλλιέργεια του, μονόχρωμο ή δίχρωμο, το πάντα εντυπωσιακό σκυλάκι κοσμεί κήπους, βεράντες και ανθοδοχεία και εμείς δεν έχουμε παρά να διαλέξουμε ανάμεσα σε αποχρώσεις του λευκού, κίτρινου, πορτοκαλί, κόκκινου, φούξια, ροζ ή βυσσινί.

Έχει μεγάλη αντοχή στο κρύο, αφού αντέχει ακόμη και σε θερμοκρασίες κάτω από τους 8° C, το σκυλάκι ή αντίρρινο, φυτρώνει όλο το χρόνο ακόμα και σε σχισμές τοίχων ή πεζοδρομίων μέσα στις πόλεις.

Στην Ελλάδα παρομοιάζεται με σκύλο, εξ ου και "σκυλάκι". Όμως παλαιότερα μας θύμιζε λύκο, εξ ου και η παλιά ονομασία «λυκόστομα». Στους Ιταλούς, πάλι, θυμίζει λιοντάρι, boc ca di leone, δηλαδή "στόμα του λέοντος". Οι Άγγλοι, όμως, έκαναν την υπέρβαση και το βάφτισαν «snapdragon», γιατί το άνθος του παραπέμπει σε κεφάλι δράκου.

Όσο για την επιστημονική ονομασία Antirrhinum, η εξήγηση είναι απλή και ελληνική: «Αντί ρινός», σαν μύτη δηλαδή.

Η αντοχή του και η μακροχρόνια βλαστική ικανότητα των σπόρων του επιτρέπουν στο όμορφο αυτό φυτό, την εύκολη εξάπλωσή του και τη μεγάλη ανθοφορία, που διαρκεί τρεις με τέσσερις μήνες, ανάλογα με την ποικιλία. Τίποτε όμως δεν μας εμποδίζει να κάνουμε ό,τι και η Κατερίνα, η κεντρική ηρωίδα του βιβλίου της Μαργαρίτας Λυμπεράκη «Τα ψάθινα καπέλα»: «... Ερίχνατο σπόρο στην κατάλληλη εποχή, προσπαθώντας πολλές φορές να ξεχάσω τι είχα φυτέψει, για να χω την έκπληξη να το δω να βγαίνει απ' τη γη σαν από μόνο του». Μπορεί λοιπόν κανείς να αφήσει την τύχη, να κάνει τη δουλειά της, αλλά δεν γίνεται και να τα « αναθέσουμε » όλα σε αυτήν...

Όπου και να τα τοποθετήσουμε, πάντως, σε κήπους, παρτέρια ή ζαρντινιέρες, σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξή τους παίζει το έδαφος. Αν και αναπτύσσονται σε όλα τα εδάφη, για φύτευση σε γλάστρα προτιμάμε χώμα εξωτερικού χώρου, το οποίο αναμειγνύουμε με ποταμίσια άμμο και κομπόστ ή καθαρή και καλά χωνεμένη κοπριά.

Η υπερβολική λίπανση πρέπει επίσης να αποφεύγεται, επειδή κάνει τους βλαστούς μαλακούς, υδαρείς και επιπλέον ευπαθείς στις μελίγκρες. Και με το πότισμα, όμως, πρέπει να είμαστε εξίσου φειδωλοί. Ποτίζουμε μόνον όποτε στεγνώνει το χώμα. Επίσης, δεν παραλείπουμε να σκαλίζουμε συχνά και να απομακρύνουμε τα ώριμα λουλούδια.

Καλλιέργεια σε γλάστρες

Το σκυλάκι ευδοκιμεί και σε γλάστρες ή ζαρντινιέρες, τις οποίες γεμίζουμε με χώμα για φυτά εξωτερικού χώρου, αφού φροντίσουμε για τη στράγγιση βάζοντας χαλίκι στον πυθμένα τους. Προαιρετικά, προσθέτουμε περλίτη ή ποταμίσια κοκκώδη άμμο, την οποία βρίσκουμε στα καταστήματα οικοδομικών υλικών σε αναλογία 3/1. Και οι αποστάσεις μεταξύ των φυτών έχουν τη σημασία τους. Οι μικρόσωμες ποικιλίες φυτεύονται ανά 20 εκ. Για τα μέσου ύψους αφήνουμε 20 - 30 εκ., ενώ τα μεγαλόσωμα πρέπει να απέχουν 30 - 40 εκ. το ένα από το άλλο. Επίσης, τα κοντά πρέπει να φυτευτούν στην πρώτη σειρά ενός παρτεριού και τα ψηλά στην τελευταία. Μπορούμε να σπείρουμε απευθείας στην τελική θέση ή να βάλουμε τους σπόρους σε μικρά γλαστράκια και να μεταφυτεύσουμε όταν τα νεαρά φυτά αποκτήσουν ς  6 φύλλα. Αν επιλέξουμε τα γλαστράκια, τα γεμίζουμε με χώμα εξωτερικού χώρου ή χώμα για σπορά. Από εκεί και πέρα, η μέθοδος είναι η ίδια: βάζουμε 2  3 σποράκια, σκεπάζουμε με λίγο χώμα, πιέζουμε καλά και περιμένουμε.

Με σπορά ή μεταφύτευση

Αν θέλουμε να μιμηθούμε τους έμπειρους κηπουρούς, θα προτιμήσουμε τη σπορά. Έτσι, για άνθιση νωρίς το χειμώνα ή την άνοιξη, σπέρνουμε από τον Αύγουστο μέχρι το Σεπτέμβριο αντίστοιχα, ενώ, αν θέλουμε να απολαμβάνουμε τα σκυλάκια το καλοκαίρι, σπέρνουμε το Φεβρουάριο. Οι σπόροι (από 0,80 ευρώ περίπου, το σακουλάκι) βλαστάνουν περίπου 10 - 15 μέρες μετά τη σπορά.

Από την άλλη, οι ερασιτέχνες αλλά και οι ανυπόμονοι κηπουροί μπορούν να ξεκινήσουν την καλλιέργεια με τη φύτευση μικρών φυτών, τα οποία υπάρχουν σε μεγάλη ποικιλία (τους μήνες Φεβρουάριο - Μάρτιο) στα φυτώρια (τα μεσαίου μεγέθους κοστίζουν γύρω στα 2,50 ευρώ).

Ανάμεσα πάντως σε ένα ανθισμένο σκυλάκι και σε ένα μπουμπουκιασμένο προτιμάμε το δεύτερο, για να χαρούμε όλη τη διάρκεια της ανθοφορίας του. Στην αγορά υπάρχουν πάρα πολλές ποικιλίες αντίρρινου, που διαφέρουν στο ύψος και το χρώμα των ανθέων. Οι μικρόσωμες (ύψος 15 -30 εκ.) είναι οι πιο συνηθισμένες, επειδή δίνουν σκυλάκια με πυκνή διακλάδωση που γεμίζουν με άνθη. Οι μεσαίες και οι υψηλόσωμες (ύψος 40 – 60 και 60 - 120 εκ. αντίστοιχα) είναι κάπως δυσεύρετες. Όλες πάντως, μονόχρωμες ή δίχρωμες, ανθίζουν από κάτω προς τα πάνω. 

Για πιο εντυπωσιακό αποτέλεσμα στον κήπο ή στις γλάστρες, φυτεύουμε πάντα τα σκυλάκια σε ομάδες.

Χρήσιμα και πρακτικά

Πως λιπαίνουμε

Αναμειγνύουμε λίγους κόκκους λιπάσματος στο χώμα που θα σπείρουμε ή θα μεταφυτεύσουμε τα φυτά. Προτιμάμε λιπάσματα πλούσια σε φώσφορο, τύπου 11 – 15 - 15 ή 12 – 12 - 17. Η λίπανση γίνεται λίγο πριν από τη φύτευση ή τη σπορά (η περίοδος ποικίλλει ανάλογα με το πότε θέλουμε να ανθίσουν τα σκυλάκια μας. Για παράδειγμα, αν λιπάνουμε και σπείρουμε Φεβρουάριο - Μάρτιο, τα σκυλάκια επίσης θα ανθίσουν επίσης αρχές του καλοκαιριού). Κατάλληλα για λίπανση είναι επίσης τα οργανικά λιπάσματα (π.χ. κομπόστ ή φυκάλευρο) σε υγρή ή στερεή μορφή.

Συμβουλή

Αφαιρώντας  τα λουλούδια που χαλάνε, εξαναγκάζουμε το φυτό να δώσει νέα άνθη. Αν όμως θέλουμε να μαζέψουμε τους σπόρους του, δεν θα τα αφαιρέσουμε. θα περιμένουμε να φτιάξουν τις χαρακτηριστικές τους κάψες, οι οποίες είναι γεμάτες σπόρους, και θα τις μαζέψουμε όταν ξεραθούν. Στη συνέχεια τις σπάμε πάνω σε ένα χαρτί και μαζεύουμε τους σπόρους, τους οποίους αποθηκεύουμε σε μέρος όπου δεν θα έχει υγρασία. Οι σπόροι διατηρούν τη βλαστικότητά τους για χρόνια.

Ουδέν κακόν αμιγές καλού

Η επικονίαση των λουλουδιών γίνεται με έντομα, τα οποία μπαίνουν στο λουλούδι για να πάρουν το νέκταρ του και έτσι μεταφέρουν τη γύρη, που υπάρχει εκεί, σε ένα άλλο σκυλάκι. Τα γονιμοποιημένα χαλάνε γρήγορα, όμως  αυτά είναι που θα μας δώσουν τους σπόρους για να σπείρουμε την επόμενη σεζόν.

Σκυλάκι στο βάζο

Τα λουλούδια του αντέχουν αρκετές ημέρες στο βάζο. Τα κόβουμε πρωινές ώρες, όταν οι ταξιανθίες είναι σε πλήρη άνθιση. Εννοείται πως οι υψηλόσωμες ποικιλίες δίνουν καλύτερα άνθη από τι μικρόσωμες.

Αρρώστιες

Η μελίγκρα, η οποία εμφανίζεται πάνω στις τρυφερές κορυφές τους την άνοιξη κυρίως, είναι από τους πιο συνηθισμένους εχθρούς της καλλιέργειας. Ένας  βιολογικός τρόπος καταπολέμησής της είναι να ψεκάσουμε τα φύλλα με σαπουνόνερο (διαλύουμε 20 γρ. τριμμένο πράσινο σαπούνι και 10 γρ. οινόπνευμα σε 1 λίτρο νερό) ή να εξαπολύσουμε φυσικούς εχθρούς τους (π.χ. προνύμφες πασχαλίτσας).

Σε αντίρρινα παλιών ποικιλιών μπορεί να δούμε πάνω στα φύλλα φλύκταινες (σύμπτωμα της σκωρίασης). Για να προλάβουμε το πρόβλημα, ποτίζουμε το πρωί και αποφεύγουμε τις υπερβολές με το νερό. Επίσης, αφαιρούμε αμέσως όσα έχουν σημάδια προσβολής ή και ολόκληρο το φυτό. Η καταπολέμηση γίνεται με συμβατικά ειδικά μυκητοκτόνα ή με χαλκό. Πάντως, οι σύγχρονες ποικιλίες είναι ανθεκτικές στη σκωρίαση.

Συμβουλές εν συντομία

• Φυτό εξωτερικού χώρου: Προτιμά ηλιόλουστες ή ημισκιερές θέσεις.

• Ποτίζουμε όποτε στεγνώνει το χώμα, πιο συχνά το καλοκαίρι και πιο αραιά την άνοιξη και το χειμώνα.

• Επιλέγουμε χώμα για φυτά εξωτερικού χώρου, εμπλουτισμένο με κοπριά ή κομπόστ.Οι ποικιλίες που έχουν την χάση να γίνονται πολύ ψηλές, κορφολογούνται όταν ακόμη τα φυτά έχουν 3 - 4 ζευγάρια φύλλων. Πέραν αυτού, δεν χρειάζεται άλλο κλάδεμα. Αγοράζουμε και μεταφυτεύουμε μικρά φυτά ή τα πολλαπλασιάζουμε με σπόρους.

• Οι υψηλόσωμες ποικιλίες είναι πολύ πιθανό να χρειαστούν στήριξη. Για το σκοπό αυτό μπορούμε να χρησιμοποιήσου λεπτά καλάμια.