Έντομο

Αφίδες (Myzus persicae Sulzer, Aphis gossypii Glover, Aulacorthum solani Kaltenbach, Macrosyphum euphorbiae Tomas).

Ξενιστές:
Οι αφίδες είναι πολυφάγα έντομα που παρασιτίζουν πολλές καλλιέργειες (οπωροφόρα, λαχανικά, εσπεριδοειδή, φυλλώδη κλπ.) καθώς και ζιζάνια.

Σπουδαιότητα:

Οι αφίδες προκαλούν σημαντικές ζημιές στις πιπεριές και μειώνουν την εμπορική αξία του καρπού. Οι αφίδες μεταφέρουν διάφορους ιούς προκαλώντας προβλήματα σε κάποιες περιοχές καλλιέργειας.

Προσβολή - Συμπτώματα

Υπολογίζεται ότι περίπου το 25% των ειδών φυτών προσβάλλονται από αφίδες. Οι αφίδες τρέφονται με τα όργανα των νεαρών φυτών. Τα περισσότερα είδη αφίδων τρέφονται από ένα συγκεκριμένο είδος φυτών.

Η απορρόφηση στην οποία προβαίνουν προκαλεί γενική αποδυνάμωση του φυτού και κιτρίνισμα. Κάποια είδη εισάγουν τοξικά συστατικά στο φυτό καθώς τρέφονται και προκαλούν παραμόρφωση των φύλλων.

Το Aulacorthum solani δαγκώνοντας προκαλεί χλωρωτικές κηλίδες, φυλλόρροια, αδυναμία και αναστολή ανάπτυξης. Οι αφίδες εκκρίνουν άφθονο μελίττωμα που λειτουργεί ως μέσο για την ανάπτυξη μυκήτων καπνιάς. Αυτή η καπνιά καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας του φύλλου και δυσκολεύει την ανταλλαγή αερίων και τη φωτοσύνθεση. Αυτός ο μύκητας όταν εμφανιστεί στους καρπούς, τους υποβαθμίζει ποιοτικά κι εμπορικά.

Στο κλίμα της Ελλάδας παρατηρούμε αφίδες σχεδόν όλο το χρόνο, με εξαίρεση ίσως τις πιο κρύες περιόδους του χειμώνα και με μία αρκετά αισθητή αύξηση του πληθυσμού τους την άνοιξη και νωρίς το φθινόπωρο.

Προσβάλλουν κυρίως τη νέα βλάστηση (φύλλα και μπουμπούκια), και λιγότερο τα κλαδία, τον κορμό ή και τις ρίζες / βολβούς των φυτών ξενιστών, απομυζώντας του χυμούς του φλοιώματος, και εκκρίνοντας τοξικές ουσίες.

Στα συχνότερα συμπτώματα περιλαμβάνονται τα εξής:

- Κιτρίνισμα, ρίκνωση των φρέσκων κυρίως φύλλων. Σε σοβαρές προσβολές μπορεί να παρατηρηθεί πιο εκτεταμένη βλάβη και έντονη φυλλόπτωση.

- Καταστροφή και πτώση των μπουμπουκιών.

- Γενικότερη καθυστέρηση της ανάπτυξης του φυτου. Συνήθως η συνολική υγεία του φυτού δεν απειλείται, με εξαίρεση ίσως μικρά σε ηλικία φυτά με λίγο φύλλωμα.

- Προσβολή των ριζών, προκαλεί συχνά μαρασμό ή θάνατο του φυτού.

- Εκκρίνουν κολλώδη ουσία, το μελίττωμα, το οποίο ευνοεί την ανάπτυξη μυκήτων οι οποίοι σχηματίζουν αποικίες με χαρακτηριστικό μαύρο χρώμα (Καπνιά - Sooty mold). Ως αποτέλεσμα παρεμποδίζεται η φωτοσύνθεση και επηρεάζεται επιπλεόν η ανάπτυξη του φυτού.

- Μεταδίδουν ιούς μεταξύ φυτών.

Κάποια είδη μεταβιβάζουν στην πιπεριά ασθένειες: τον ιό της πατάτας Y (PVY), τον Ιό μωσαϊκού αγγουριάς (CMV).

Περιγραφή εντόμου:

a) Myzus persicae:
Τα ενήλικα παρθενογενετικά άπτερα έχουν χρώμα κιτρινοπράσινο ή καφέ και μήκος 1,2 - 2,5 χιλ. Οι κεραίες τους συγκλίνουν. Οι κεραίες είναι πιο ανοιχτόχρωμες από το σώμα και σχεδόν στο ίδιο μήκος. Έχει ανοιχτόχρωμα πόδια και τριγωνική ουρά με 58 τριχίδια. Το ενήλικο παρθενογενετικό με φτερά, έχει χρώμα παρόμοιο μ? εκείνο των απτέρων, αλλά το κεφάλι και ο θώρακας είναι πιο σκούρα. Το μέγεθος είναι σχεδόν σαν του άπτερου αλλά οι κεραίες είναι πιο σκούρες και μακριές απ? ό,τι το σώμα. Η ουρά έχει έξι τριχίδια.

b)Aphis gossypii:
Τα ενήλικα παρθενογενετικά άπτερα έχουν σώμα σε πολλούς τόνους του πράσινου και μήκος 1,4-2 χιλ. Οι κεραίες είναι μακρύτερες από το σώμα.
Τα ενήλικα παρθενογενετικά με φτερά έχουν μήκος 1,1 - 2,1 χιλ. Το κεφάλι και ο θώρακάς τους είναι σκούρα, ενώ το υπογάστριο σκουροπράσινο. Τα πόδια, οι κεραίες, τα φτερά και η ουρά είναι πιο ανοιχτόχρωμα από το υπόλοιπο σώμα.

c) Macrosiphum euphorbiae:
Οι νεογέννητες νύμφες είναι πράσινες με σκούρα μάτια και άκρα. Η άπτερη νύμφη έχει τέσσερα στάδια και είναι ανοιχτοπράσινη η ανοιχτορόδινη.

Τα ενήλικα άπτερα είναι ανοιχτοπράσινα και μερικές φορές ροζ, είναι μακρόστενα με μήκος 2-4 χιλ. Οι κεραίες τους μερικές φορές υπερβαίνουν σε μήκος το σώμα. Τα πόδια και η ουρά είναι μακριά. Το πρώτο ζεύγος ποδιών εκτείνεται προς τα μπρος, ενώ το τρίτο προς τα πίσω.

Οι νύμφες είναι παρόμοιες με τα άπτερα. Έχουν καφεκίτρινες κεραίες και πόδια. Τα ενήλικα με φτερά είναι πράσινα ή ροζ και ο θώρακάς τους έχει χρώμα καραμέλας. Οι κεραίες είναι μακρύτερες από το σώμα, τα πόδια με σκούρες αρθρώσεις. Υπάρχουν δέκα τριχίδια στην ουρά.

d) Aulacorthum solani:
Ωοειδές-στρογγυλό, με μήκος 1,8-3 χιλ., πράσινο, κιτρινωπό ή ανοιχτοκάστανο. Δεν έχει μαύρα στίγματα στην πλάτη. Οι κεραίες είναι μακριές με μαύρες λωρίδες. Η ουρά έχει μέσο μήκος. Είναι πάντα ζωοτόκο (δεν έχει σεξουαλικό στάδιο).

Βιολογικός κύκλος:

a) Myzus persicae:
Παγκόσμια διασπορά, πολυφάγο είδος. Κύριοι ξενιστές του είναι τα είδη της δαμασκηνιάς. Τα αυγά του Myzus persicae εναποτίθενται στο τέλος του χειμώνα. Ύστερα τα έντομα πηγαίνουν σε δευτερεύοντες ξενιστές όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει (άνοιξη). Πολλές γενιές αναπτύσσονται στους δευτερεύοντες ξενιστές. Τα νέα αυγά τοποθετούνται στους πρώτους ξενιστές πάλι το φθινόπωρο.

Ιδεώδης θερμοκρασία, αυτή των 26 βαθμών C. Σε θερμοκρασία 24 βαθμών C, ο κύκλος διαρκεί 7 ημέρες. Όταν υπερβεί τους 30 βαθμούς C, το έντομο δεν αναπαράγεται (Belda, 1991).

b) Aphis gossypii:
Συμπεριφέρεται ως μη ολοκυκλικό σε ήπια ή κρύα κλίματα. Το Aphis gossypii αντέχει τις υψηλές θερμοκρασίες και αναπαράγεται εύκολα στα θερμοκήπια. Ο βιολογικός του κύκλος διαρκεί περίπου 7 ημέρες στους 21?C (Belda, 1991).

c) Macrosiphum euphorbiae:
Ολοκυκλικό σε ήπια ή κρύα κλίματα. Συνεχόμενες μη ολοκυκλικές γενεές έχουν παρατηρηθεί σε δευτερεύοντες ξενιστές σε θερμά κλίματα. Οι αφίδες διαχειμάζουν σε προστατευμένους τόπους. Ιδανική ανάπτυξη στους 25?C. Όταν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 35?C, η αναπαραγωγή διακόπτεται.

Αντιμετώπιση:

a) Χημικά μέτρα:
Για να ελεγχθεί η μόλυνση πρέπει να αποστειρώνονται οι πρώτες αποικίες αφίδων. Οι δραστικές ουσίες εξαρτώνται από το είδος της αφίδας που ανιχνεύεται στην καλλιέργεια γιατί συγκεκριμένα είδη έχουν αντιστάσεις σε συγκεκριμένα φάρμακα.

Δραστικές ουσίες: summer oil, azadiractin, deltametrin, esphenvalerate, fosalon, imidacloprid, lambda-cihalotrin, oxamyl, pimetrocim, pirimicarb, tricloprid, tiametoxam.

b) Αντιμετώπιση στην καλλιέργεια:

· Τοποθέτηση ινώδους δικτύου στα ανοίγματα εξαερισμού του θερμοκηπίου.

· Απομάκρυνση ζιζανίων και υπολειμμάτων καλλιεργειών.

· Κίτρινες χρωμοτροπικές παγίδες για την ανίχνευση της πρώτης μόλυνσης.

c) Βιολογικός έλεγχος:

Παράσιτα

Τα περισσότερα παράσιτα είναι braconida υμενόπτερα που περιλαμβάνονται στην υπο-οικογένεια Αphidiinae: Aphidius matricariae, Aphidius ervi, Aphidius smithi, Aphidius colemani, Lysiphlebus testaceipes, Praon volucre, κλπ.

Διώκτες:

1. Συνήθως είναι τα Chrysopa: Chrysoperla carnea, Chrysopa formosa; κάποια coccinelida: Coccinella septempunctata και κάποια είδη διπτέρων που ανίκουν στις οικογένειες sirfidae και cecidomida όπως το Aphidoletes aphidimyza.

2. Εντομοπαθογενικοί μύκητες: Verticillium lecanii, Beauveria bassiana.

Αντιμετωπιση

• Σε μικρή προσβολή μπορει να είναι αποτελεσματική η μηχανική απομάκρυνση τους (με το χέρι ή με νερό υπό πίεση).

• Ψεκασμός με σαπουνόνερο (1 γεμάτο κουτάλι του γλυκού σε 1 λίτρο νερό) αναφέρεται να έχει ικανοποιητικά αποτελέσματα. Εναλλακτικά προτείνεται και προσθήκη οινοπνεύματος.

• Ψεκασμός με διάλυμα θερινού πολτού και διασυστηματικού εντομοκτόνου. Από την εμπειρία μας, ο συνδυασμός θερινού πολτού με σκεύασμα με δραστική ουσία Imidacloprid, έχει εξαιρετικά αποτελέσματα.

• Φτιάξτε ένα διάλυμα 20% ξύδι και 80% νερό. Ραντίστε με το διάλυμα τα φύλα. Προσοχή να μην έχει ήλιο όταν ρίχνετε το διάλυμα. Επαναλάβετε μετά από 3 ημέρες.

Συμβιωτικες σχεσεις

1. Έχουν ενδοσυμβιωτική σχέση με συγκεκριμένα είδη βακτηρίων, τα οποία περιέχουν σε εξειδικευμένα κύτταρα τους (βακτηριοκύτταρα). Παράδειγμα το βακτήριο Buchnera aphidicola, συμβάλλει στη σύνθεση απαραίτητων θρεπτικών ουσιών τις οποίες οι αφίδες δεν έχουν τη δυνατότητα να συνθέσουν. Υπάρχουν επίσης αναφορές σε βακτήρια που προκαλούν αλλαγή του χρώματος των αφίδων, ως μέσο προστασίας από διωκτικά έντομα που αναγνωρίζουν το χρώμα.

2. Τα μυρμήγκια τρέφονται από τα μελιττώματα των αφίδων. Ως 'αντάλλαγμα' τις προστατεύουν από τα διωκτικά έντομα, τις μεταφέρουν σε νέα φυτά όταν τα παλιότερα έχουν αρχίσει να φθίνουν, αλλά και αποθηκεύουν τα αυγά τους στις φωλιές τους για την περίοδο του χειμώνα.

Πηγή: agri.gr